حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) در سن بيست و هشت سالگی به شهادت رسیدند و دوّمین امام جوان بوده اند. اوّلین امام جوان، حضرت امام جواد(عَلَيهِ السَّلام) هستند که در سن بيست و پنج سالگی به شهادت رسیدند. وجود مبارک امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) را پس از شهادتشان، حضرت امام زمان(عجِّل­ اللهُ­ تعالی­ فَرَجَهُ­ الشَّريف) تجهیز فرمودند و به خاک سپردند. حضرات امامان(عَلَيهِم السَّلام)، قرآن ناطق می باشند و کلامشان همواره در کنار قرآن نازله جاویدان می باشد. اینکه خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «وَ اَنْ لَيْسَ لِلْاِنْسانِ اِلاّ ما سَعى‏»[1]، انسان را به این فکر فرو می برد که چه سعی و تلاشی مورد رضایت حق سبحان است؟ حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) در بیان مبارکی به این سؤال، پاسخ می فرمایند و آن اينکه: «اَشَدُّ النّاسِ اجْتِهاداً مَنْ تَرَكَ الذُّنُوب‏»[2] شدیدترین مردم از لحاظ سعی و تلاش کسی است که گناهان را ترک کند. یعنی در روز قیامت به سعی و تلاش و اجتهاد کسی، بیشتر بها داده می شود که در این دنیا، گناهان را ترک کرده باشد و به عبارتی، بالاترین اجر و پاداش متعلّق به آن صاحب تلاشی است که در ترک گناه جدیّت بالاتری داشته است. عمل به واجبات و ترک معاصی بالاترین نقش را در سعادت انسان دارد، لکن مؤمن پس از فراغت از واجبات و چنانچه به واجبات او لطمه ای وارد نشود، خود را از اجر مستحبّات نیز محروم نمی کند. همانطور که حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) در بیان نورانی دیگری می فرمایند: «اِنَّ الْوُصُولَ اِلَى اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ سَفَرٌ لا يُدْرَكُ اِلّا بِامْتِطاء اللَّيْل‏»[3] همانا رسیدن به وصال خداوند عزّ و جلّ سفری است که جز با مرکبِ شب درک کرده نمی شود. یعنی شب زنده داری و تهجّد، انسان را در رسیدن به وصال الهی یاری می کند. آری تهجّد و راز و نیاز و خلوت شبانه آثار تربیتی بسیار مبارکی دارد و اکنون این مطلب ضمانت اجرایی فصلی دارد. وجود مقدّس حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) می فرمایند: «اَلشِّتاءُ رَبيعُ الْمُؤْمِنِ»[4] زمستان بهار مؤمن است، و حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) نيز در اين مورد فرمودند: «اَلشِّتاءُ رَبيعُ الْمُؤْمِنِ يَطُولُ فيهِ لَيْلُهُ فَيَسْتَعينُ بِهِ عَلى قِيامِهِ وَ يَقْصُرُ فيهِ نَهارُهُ فَيَسْتَعينُ بِهِ عَلى صِيامِه‏‏»[5] زمستان، بهار مؤمن است، شبش در آن طولانى مى‏شود و از آن، جهت شب زنده دارى يارى مى‏گيرد و روزش در آن كوتاه مى‏شود، پس، از آن برای روزه گرفتن استعانت مى‏جويد.

     البته لازم به ذکر است کـه مستحبّـات تا زمانی انسان را واصل الی الله می سازد که به واجباتِ او آسیب وارد نسازد.

 

[1]- و اينکه نیست بر انسان مگر آنچه که سعی نموده است (مبارکه نجم/39).

[2]- تحف العقول-489

[3]- بحارالانوار، ج75، ص380

[4]- نهج الفصاحه، حديث1817

[5]- امالی صدوق، ص237