خدای سبحان در قسمت سوّم از آیۀ شریفۀ مورد بحث میفرماید: «وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنينَ خَصيماً» یا رسول الله، به شما ابلاغ کردیم تا خودت به حق و حقیقت حکم کنی، اختلاف زدایی نمایی و به عدالت قضاوت کنی و مدافع خائنـان نبـاشی. وقتی خدای سبحـان به رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) میفرماید: فرستادم تو را میان مردم به حق حکم کنی و برای خیانتکاران مدافع نباشی، یعنی برابر با وحی الهی برای مردم حکم کن و مدافع خائنین نباش «وَ اِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْط»[1]، و البته تمام مسلمانان باید عادلانه و دادگرانه حکم برانند «وَ اِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النّاسِ اَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ»[2]. آری حضرت رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) تنها نیستند و امّت هم در تبعیّت آن حضرت قرار دارند، ولذا خطاب، بعد از رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه)، به امّت است. یعنی شما هم عـادل و مدافع مظلومان باشید. حضرت امیرالمؤمنین امام علی(عَلَيهِ السَّلام) میفرمایند: «كُونا لِلظّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً»[3] برای ظالمان دشمن و برای مظلومان، عون و یاور باشید. پس نه تنها حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) وظیفه دارند که عادل باشند، بلکه امّت نيز باید عادل باشند.
وحی الهی و تمام مطالب و حقایق قرآنی در شب مقدّس قدر، بر قلب مبارک حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) نازل شده است. ملاحظه میشود که انسان کامل چه عظمتی دارد که این قرآن که به فرمودۀ خداوند متعال، اگر بر کوه ها نازل میشد، متلاشی میشدند «لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى جَبَلٍ لَرَاَيْتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ الله»[4]، یک شبه، بـا تمـام عظمت و صعوبتش بر قلب مبـارک حضرت پیـامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) نازل شد و آن بزرگوار تحمل فرمودند. آنچه که حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) حکم و قضاوت میکنند، طبق وحی الهی است «وَ ما يَنْطِقُ عَنِ الْهَوٰى﴿3﴾ اِنْ هُوَ اِلاّ وَحْیٌ يُوحٰى﴿4﴾»[5] و مقام عصمت آن حضرت مانع از خطا و اشتباه می باشد.
استاد جوادی آملی فرمودند: درست است که حقایق بر قلب حضرت پیـامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) نازل میشد و آن بزرگوار به عینه میدیدند و علمشان، علم شهودی است، لکن همیشه مؤظف نبودند به علم شهودی خود عمل کنند و گاهی با علمِ ظاهر عمل مینمودند. بـه عنوان نمونه: افرادی کـه برای حلّ اختلاف بـه حضور حضرت می آمدند، آن حضرت از هر دو طرف، طلب شاهد مینمودند، هرچند که خود میدانستند.
استاد در ادامه می فرمايند: «سعادت انسان در گرو عمل به قرآن کریم است و به میزان عمل به قرآن و تعـالیم عـالیۀ حضرات انبیاء(عَلَيهِم السَّلام)، اختلافات پایان میپذیرد و انسان به سعادت میرسد». خداوند همۀ ما را آشنا و عامل به حقایق قرآن بفرماید.
[1]- و اگر حکم کردی، پس حکم کن ميانشان به عدالت (مبارکه مائده/42).
[2]- و زمانی که حکم نموديد ميان مردم، اينکه حکم کنيد به عدالت (مبارکه نساء/58).
[3]- نهج البلاغه، فرازی از نامه47
[4]- اگر فرومی فرستاديم اين قرآن را بر کوه، البتّه می ديدی آن را خاشع و درهم شکسته از ترس خداوند (مبارکه حشر/21).
[5]- و سخن نمی گويد از روی هوی و هوس﴿3﴾ نيست آن مگر وحيی که وحی کرده می شود﴿4﴾ (مبارکه نجم/3و4).