درس دیگری که از بزرگ معلّم عاشورا، حضرت اباعبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام) استفاده میشود، پیام و درس «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت»[1] است. در خلاصه ای از مطالب استاد جوادی آملی، در کتاب «شکوفایی عقل در نهضت حسینی» آمده است: «کلمۀ «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت»، فقط در مورد جناب سلمان نیامده است، بلکه در مورد برخی دیگر از اصحاب حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) نیز آمده است. این مطلب از حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) نیز به این صورت ذکر شده است که فرمودند: «کسی که خاندان پيـامبر را دوست بدارد، از اين خـاندان به شمار می آيد «مَنْ اَحَبَّنا کانَ مِنّا اَهْلَ الْبَیْتِ». شخصی عرض کرد: از خاندان شما به شمار می آيد؟ فرمودند: آری، «مِنّا اَهْلَ الْبَیْتِ» و سه بار اين عبارت را تکرار نمودند. سپس فرمودند: مگر سخن ابراهيم خليل را نشنیده اید که فرمود: «فَمَنْ تَبِعَنی فَاِنَّهُ مِنّی»[2]»[3]. وجود مقدّس امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) نیز مطلب «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» را در مورد دو نفر از اصحابشان بيان فرمودند. همچنین «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» اختصاص به مردان ندارد، همانطور که بانو فضّه به این افتخار نائل شدند که بخشی از آیات مبارکۀ «هَلْ اَتی» شاهد آن است».
پس محبت به خاندان اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) موجب میشود که انسان در زمرۀ «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» قرار گیرد. امّا محبّت حقیقی، علامت و نشانه دارد و آن، تبعیّت است، همانطور که حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «اِنَّ الْمُحِبَّ لِمَنْ يُحِبُّ مُطيع»[4] همانا محبّ واقعی، مطیع محبوب خودش است. محبّت واقعی در اطاعت ظهور دارد. امکان ندارد انسان کسی را دوست داشته باشد، ولی از او اطاعت و تبعیّت نکند. محبّت حقیقی، محبّ را به شکل محبوب درمیآورد و چنین محبتی، انسان را در زمرۀ آن خاندان قرار میدهد.
به فرمودۀ استاد جوادی آملی،حضرات ائمه(عَلَيهِم السَّلام) برای اینکه کسی از این انتساب برین* تعجب نکند، به دو آیه استشهاد کرده اند «فَمَنْ تَبِعَنی فَاِنَّهُ مِنّی»[5]، «اِنَّ اَوْلَى النّاسِ بِاِبْراهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعُوهُ»[6].
با توجه به مطالب مذکور معلوم میشود که رسیدن به مقام «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» محصول تبعیّت و تأسّی حقیقی است و هر کسی به میزان تبعیّت و اقتداء، میتواند «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» گردد، همانطور که آیۀ شریفۀ شصت و نه مبارکۀ نساء بیانگر این مطلب است «وَ مَنْ يُطِعِ اللهَ وَ الرَّسُولَ فَاُولئِكَ مَعَ الَّذينَ اَنْعَمَ اللهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيّينَ وَ الصِّدّيقينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصّالِحينَ»[7]. بـا توجه به بیـان نـورانی حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام)، به میزان تبعیّت و اطاعت از قرآن کریم، محبّت انسان صدق پیدا میکند و وقتی محبّت راستین شد، صاحبش را «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» میسازد. به عبارت دیگر، انسـان بـا عمل بـه قرآن کریم میتواند «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» گردد.
پس این حقیقت از درس های کربلا روشن میشود که «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» در وجود انسان ها ریشه دارد و بالقوّ ه همۀ افراد «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» هستند و خداوند متعال ابزاری را در وجود انسان قرار داده تا این قوّ ه ها را به فعلیّت رسانده و بیان مبارک «مِنّا اَهْلَ الْبَيْت» در مورد آنان محقّق گردد.
[1]- از ما اهل بيت (بيان نورانی حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه)؛ بحارالانوار، ج25، ص12).
[2]- پس کسی که از من تبعیّت کند، پس همانا او از من است (مبارکه ابراهيم(عَلَيهِ السَّلام)/36).
[3]- نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص85، حديث19
[4]- بحارالانوار، ج47، ص24
* منظور از انتساب برين همان «مِنّا اَهلَ البَيت» است.
[5]- پس کسی که از من تبعیّت کند، پس همانا او از من است (مبارکه ابراهيم(عَلَيهِ السَّلام)/36).
[6]- در حقيقت نزديک ترينِ مردمان به حضرت ابراهيم البتّه کسانی هستند که پيروی کردند او را (مبارکه آل عمران/68).
[7]- و کسی که اطاعت کند از خداوند و رسول، پس آن گروه باشند با کسانی که نعمت داد خداوند بر ايشان از پيامبران و صادقان (در قول و فعل) و شهداء و نيکوکاران (مبارکه نساء/69).