ساعاتی بیش از ماه ذیحجةالحرام نمانده است و حضرات معصومین(عَلَيهِمالسَّلام) به ما آموختند که در آخرین روز این ماه به پیشگاه حضرت احدیّت عرضه داریم که: «اَللّهُمَّ ما عَمِلْتُ فى هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَلٍ نَهَیْتَنى عَنْهُ وَ لَمْ تَرْضَهُ وَ نَسیتَهُ وَ لَمْ تَنْسَهُ وَ دَعَوْتَنى اِلَى التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائى عَلَیْکَ اَللّهُمَّ فَاِنّى اَسْتَغْفِرُکَ مِنْهُ فَاغْفِر لى وَ ما عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ یُقَرِّبُنى اِلَیْکَ فَاقْبَلْهُ مِنّى وَ لا تَقْطَعْ رَجآئى مِنْکَ یا کَریمُ»[1] خدایا آنچه که در این سالی که گذشت انجام دادم از کارهایی که تو مرا از آن نهی کرده بودی و راضی به آن نبودی و من آن را فراموش کردهام، درحالی که تو فراموش نکردهای و دعوت کردی مرا به توبه بعد از اینکه جرأت یافتم بر تو، خدايا، پس همانا من عذرخواهی میکنم از تو، پس بیامرز مرا، و آنچه که انجام دادم از عملی که نزدیک میکند مرا به تو، پس قبول فرما از من و امیدم را از خودت قطع مکن ای کریم.
ماه ذیحجةالحرامِ سال قمری همانند اسفند ماه سال شمسی است و آخرین ماه از ماههای قمری میباشد. آخرینها و پایانیها، همواره پیام دارند و پیامِ آخرینها پیام شتاب و عجله است. فلذا اکنون که در پایان سال و پایان ماه و پایان روز قرار داریم، پیام تمام اینها، پیام شتاب به سوی توبه است. اگر حضرت پيامبر اکرم(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) فرمودند: «صَلِّ صَلاةَ مُوَدِّع»[2] نماز کسی را بخوان که گویا در حال وداع است، شیعه، هر کاری را که انجام میدهد، باید چنان باشد که گویی آخرین کار اوست، به عنوان نمونه: روزهای که میگیرد، چنان باشد که گویی آخرین روزة اوست، حجی که انجام میدهد، چنان باشد که گویی آخرین حج اوست و امروز هم که پایان سال و پايان ماه و پایان روز است، آنچنان توبهای کند که گویا آخرین توبة اوست. هیچ عملی مـانند توبه، در تطهیر و پـاکسازی انسـان نقش ندارد «اِنَّ اللهَ يُحِبُّ التَّوّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرين»[3]. البته توبة حقّالناسها، باید از طریق حلیّتطلبی و تسويهحساب با مردم صورت گیرد، ولی حقالله یعنی گناهانی که بینی و بینالله صورت گرفته، انشاءالله تعالی، با استغفار و توبة آگاهانه مشمول عفو و رحمت خداوند قرار میگیرد. توبه چنان قدرتی دارد که شخص توبهکار، بعد از توبه همانند کسی است که گناه نکرده است، همانطور که حضرت پيامبر اکرم(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) فرمودند: «اَلتّائِبَ مِنَ الذَّنْبِ كَمَنْ لا ذَنْبَ لَه»[4].
بالاترین راهِ ارتباط با حضرت امام حسین(عَلَيهِالسَّلام) در این ایّامِ عزاداری و بهرهمندی از توجّهات آن بزرگوار، تجدید عهد و پیمان با خداوند و محبوبانش میباشد. شایسته است که توجّهی به پروندة اعمـال خود نمائیم و ببینیم در کدام قسمت تسلیم اوامر الهی نبودهایم، آنها را جبران و اصلاح نمائیم تا به فضل الهی و در سایة رحمت حقّ و عمل به فرامین الهی، به بالاترین مقام توحید و بندگی و عبودیّت که همان یقین است نائل گردیم، همانطور که خدای سبحان فرمود: «وَ اعْبُدْ رَبَّكَ حَتّى يَاْتِيَكَ الْيَقينُ»[5].
1- مفاتيحالجنان، دعای آخر ماه ذیحجةالحرام
2- الاربعونحدیثا، ص44
3- همانا خداوند دوست دارد توبهکنندگان را و دوست دارد پاکان را (مبارکه بقره/222).
4- توبه کننده از گناه مانند کسی است که گناهی نيست بر او (جامعالاخبار، ص88).
5- و عبادت کن پروردگارت را تا بيايد تو را يقين (مبارکه حجر/99).