ماه ذیقعدةالحرام که در روزهای پایانی آن قرار داریم، از ماه های حرام است و استاد ملکی(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ) در کتاب المراقبات در این مورد فرمودهاند: «وقتی خداوند متعال ماههـای حرام را محترم شمرده، لازم است که مـا هم در آن روزها از محـارم الله اجتنـاب کنیم». همچنین آیت الله قاضی(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ) با شروع ماه ذیقعدةالحرام به دوستان و متعلّمان می فرمودند: «هوشیار باشید که وارد ماه های حرام میشویم» و آنان را از هَتک حرمت الهی پرهیز میدادند و به انجام واجبات در بهترین وقت و انجام نوافل، مخصوصاً نماز شب توصیه می کردند. پس وقتی خداوند متعال به ماه های حرام فرق قائل شده، بندگان خداوند هم باید فرق قائل شوند.
یکی از اعمال ماه ذیقعدةالحرام، نماز روزهای یکشنبة آن است که بعد از غسل اقامه میشود و حضرت پیامبراسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ)، به آن عظمت بسیاری قائل بودند و این نماز درواقع سوغاتی شب مقدّس معراج است.
تمام برنامه های تربیتی و وظایف اعتقادی و اخلاقی و عملی اعم از نماز، روزه و ... برای آن است که انسان ساخته شده و لایق حضور حق گردد. از جمله تکالیف عبادی برای تربیت انسان، حج است. عزیزانی که عازم حج هستند و به خانة دوست مشرّف میشوند، توجّه نمایند که در ظاهر به زیارت خانة خداوند مشرّف میشوند، لکن در باطن به زیارت صاحب خانه میروند «او خانه همی جوید و من صاحب خانه»[1].
اثر تربیتی حج چنان بالاست که حج ظاهر، فقط یکبار در طول عمر واجب شده است. آری، برای اهل معرفت همین یکبار میتواند چنان تحوّلی حاصل نماید که به تولّدی بالاتر بار یابند. امّا تشرّف روحانی و باطنی به حج، همه ساله میسور بندگان الهی است. اهل معرفت و مؤمنان کیّس همه ساله، همراه با حجّاج محترم، قلب و دل و جان خود را تطهير نموده و غسل داده و سِیر میدهند و روانة بیت الله الحرام می نمایند و از راهِ به ظاهر دور در اعمال حج شرکت میکنند «بُعد منزل نبُود در سفر روحانی»[2].
پس با عرضة جان به قرآن کریم و توجّه به اینکه کدام یک از اعمال و اخلاق، با آن هماهنگ نیست و اصلاح آنها، میتوان به سفر روحانی حج موفّق گشت و لایق میزبان کریم گردید. اولیای الهی، یک لحظه از خود غافل نیستند. از اينرو شايسته است که در این روزهای باقیمانده، خود را آماده کنيم و از راهِ به ظاهر دور با تربیت نفس، دلها را همراه با حجاج محترم روانة عرفات سازیم.
البتّه قابل توجّه است که: مقدّمات حضور معنوی در عرفات را باید از عرفاتِ دلِ پدر و مادر تدارک دید. هتک حرمت خانواده و اسائة ادب نسبت به والدین، مانع بهره مندی از برکات و فيوضات خواهد گردید، ولذا انسان باید با تسویه حساب و رعایت حقوق خانواده اعم از پدر و مادر و همسر و فرزندان آمادگی فراهم کند تا لیاقت و شایستگی حاصل آید و لایق معبود محبوب گردد.
1- شیخ بهائی(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ)
2- حافظ(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ)