عدّه ای در تدارک سفر مبارک حج و دیار نور و سرزمین مقدّس وحی می باشند، چراکه ماه ذیقعدةالحرام، ماه حجّ است، و گروهی عازم و راهی سرزمین مقدّس طوس و زیارت ولی الله الاعظم، حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) هستند. آنان به نوعی فرمان حق را لبیک میگویند و اینان به نوعی دیگر عرش الهی را در سرزمین مقدّس طوس زیارت میکنند. همانطور که حضرت امام کاظم(عَلَيهِ السَّلام) میفرمایند: «هر کسی فرزندم رضا(عَلَيهِ السَّلام) را زیارت کند و یک شب در کنار قبر او بماند، گویی خداوند را در عرش زیارت کرده است»[1]. درواقع هر دو بیت الله و خانة دوست و حرم الله و زیارت پروردگار میباشند. خداوند متعال گاهی در مکّة معظّمه و کعبة نور زیارت میشود، گاهی در مدینة منوّره، گاهی در نجف الاشرف، زمانی در بقیع مقدس و زمانی در بارگاه منوّر حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام)؛ که همة آنها دیار نور و خانة پروردگار هستند، و همانطور که «حبّ محبوب خدا حبّ خداست»، همانگونه زیارت محبوب خداوند زیارت خدای تبارک و تعالی است. بر اساس آیة شریفة «فی بُيُوتٍ اَذِنَ اللّهُ اَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْكَرَ فيهَا اسْمُهُ»[2] و با توجه به بیانات نورانی «اَلْقَلْبُ حَرَمُ اللهِ»[3] و «قَلبُ الْمُؤمِنِ عَرْشُ الْرَّحْمن»[4]، حرم مطهّر حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) و سایر ائمّة هدی(عَلَيهم السَّلام) نیز حرم پروردگار می باشند. زائرین بیت الله الحرام، خداوند متعال را گاهی در مکّة معظّمه زیارت میکنند و گاهی در بارگاه نورانی دیگری به نام حرم مطهّر حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام)، که هر دو خانة توحید و بیت الله هستند و همـانطور که خداوند متعـال چند روزی بندگـانش را بـه بیت اللهالحرام و خانة توحید می برد تا خانة خود را یاد بگیرند و بدانند که خانه و وطن حقیقی شان توحید است و وقتی برگشتند، از خانه و وطن حقيقی خود خارج نشوند، همانگونه خداوند متعال زائر را به زیارت محبوب و ولی الله الاعظم میبرد تا بداند که زیارت انسان کامل و محبوب پروردگار و کسی که مظهر اتّم و اکمل تمام صفات الهی است، زیارت خود خداوند می باشد. به قول علامه طباطبائی(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ) امام شناسی جدای از خداشناسی نیست. همانطور که هرجا برگردیم و بنگریم، خداوند آنجاست «فَاَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ»[5]، همانگونه امام(عَلَيهِ السَّلام) نیز مظهر تمام اوصاف الهی است، لذا انسان به هر جا بنگرد، امام(عَلَيهِ السَّلام) آنجاست. اما وقتی امـام(عَلَيهِ السَّلام) در همه جا حضور دارند و از دور هم سلام مـا را میشنوند «اَشهَدُ اَنَّکَ تَشهَدُ مَقامى وَ تَسمَعُ كَلامى وَ تَرُّدُ سَلامى»[6]، پس چرا از نزدیک به زیـارت ایشان مشرّف میشویم و از راه دور زیارت نمیکنیم؟ پاسخ این است که: امام(عَلَيهِ السَّلام) بر ذمّة هر انسانی عهدی دارند، همانطور که امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «اِنَّ لِكُلِّ اِمامٍ عَهْداً فی عُنُقِ اَوْلِيائِهِمْ وَ شيعَتِهِمْ وَ اِنَّ مِنْ تَمامِ الْوَفاءِ بِالْعَهْدِ وَ حُسْنِ الْاَداءِ زِيارَةَ قُبُورِهِم»[7] و انسان از نزدیک به زیارت آن بزرگواران مشرّف میشود تا عهد خود را به انجام رساند و محبّت و شیعه گری خود را نشان دهد. حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) در مورد زیارتِ بعد از حج فرمودند: «تَمامُ الْحَجِّ لِقاءُ الْاِمام»[8] تکمیل کنندة حج، زیارت امام(عَلَيهِ السَّلام) است. یعنی منهای ولایت و زیارت امام(عَلیه السَّلام)، حجی مقبول و مشکور نخواهد بود، چراکه بدون ولایت، انسان نمیتواند وارد قلعة مستحکم توحید شود. ولایت حضرت علی ابن ابیطالب(عَلَيهِ السَّلام) قلعة مستحکم الهی است و پیوسته در کنار توحید مطرح شده است.
پس اگر انسان با جميع شرایط و معرفت، به زیارت امام(عَلَيهِ السَّلام) مشرّف شود، درواقع به زیارت خداوند مشرّف میشود.
«اغنیـا مکّه روند و فقـرا سوی تـو آیند
جان به قربان تو شاها که تو حج فقرایی»
ولایت امام(عَلَيهِ السَّلام)، ولایت پروردگار و محبّت امام(عَلَيهِ السَّلام)، محبّت پروردگار است و زائر به زیارت امام(عَلَيهِ السَّلام) میرود تا صبغة توحید گیرد. بارگاه معصوم(عَلَيهِ السَّلام) و کلّ حجاز و مکّه و مدینه، مملوّ از رایحة توحید است و انسان که به زیارت معصوم(عَلَيهِ السَّلام) مشرّف میشود، درواقع خداوند تبارک و تعالی را می جوید و اگر انسان با این نگاه به زیارت امام(عَلَيهِ السَّلام) مشرّف شود که امام(عَلَيهِ السَّلام)، صراط است، و مهمترين رکن توحید، ولایت می باشد، در جهان دیگر از صراط مستقیم، بمانند «برق خاطف»[9] عبور خواهد کرد.
در شب ولادت حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) که در عالم مُلک و ملکوت جشن و سرور برپاست، شایسته است که ابتدا به حضرت احدیّت تبریک عرض نمائیم که در خلقت انسان کامل به خود تبریک فرمود: «فَتَبارَكَ اللَّهُ اَحْسَنُ الْخالِقينَ»[10]. آنگاه به حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) و آل طاهرین آن بزرگوار و حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) تبریک عرض نمائیم و درخواست عیدی کنیم که بالاترین عیدی، همانا ظهور و فرج مولا و مقتدایمان حضرت ولیّ عصر(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) است.
1- تهذیب الاحکام، تألیف محمّد بن حسن طوسی
2- در خانه هايی که اذن داده خداوند، اينکه رفعت يابند و ذکر شود در آنها نام او (مبارکة نور/36).
3- قلب، حرم خداوند است (بیان نورانی حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام)؛ بحارالانوار، ج67، ص25).
4- قلب مؤمن عرش خدای رحمن است (بحارالانوار، ج55، ص39).
5- پس هر کجا رو کنید، آنجا وجه الله است (مبارکة بقره/115).
6- شهادت میدهم اينکه تو جایگاه من را میبینی و سخن من را میشنوی و سلام مرا بازمیگردانی (مفاتيح الجنان، فرازی از اذن دخول حرم امام رضا(عَلَيهِ السَّلام)).
7- همانا برای هر امامی عهدی است در گردن دوستانشان و شيعيانشان و همانا از وفا کردن به عهد و نيکو ادا کردنِ آن، زيارت قبور ايشان است (روضةالواعظين و بصيرةالمتعظين، ج1، ص202).
8- عیون‌اخبار الرضا(عَلَيهِ السَّلام)، ج2، ص262
9- بحارالانوار، ج27، ص111
10- پس پُربرکت است خداوند که بهترين خلق کنندگان است (مبارکة مؤمنون/15).