بر این اساس که حضرت مولی الموحّدین امیرالمؤمنین امام علی(عَلَيهِ السَّلام)، امام المتّقین هستند، لذا بدیهی است که ارتباط با آن حضرت و بهره مند شدن از عنایات آن بزرگوار، از طریق تقواست که قسمتی از آن مربوط به تقوای مالی است که همان احسان و انفاق فی سبیل الله میباشد.
حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) در هر مجلسی که صحبت میکردند، مستقیم یا غیرمستقیم از مظلومیّت خود سخن می گفتند. امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) به نقل از پدران بزرگوارشان می فرمايند: «حضرت اميرالمؤمنين علی(عَلَيهِ السَّلام) در كوفه مشغول ايراد خطبه اى بودند كه در آخر آن فرمودند: بدانيد كه من از مردم، به خودِ مردم اولويّت دارم، و من از آن روز كه پيامبر(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) وفات يافتند، پيوسته مورد ظلم واقع شده ام. پس «اشعث بن قيس» برخاسته و گفت: اى اميرالمؤمنين از وقتى به كوفه آمده ايد، در تمام خطبه ها اين جمله كه «من از مردم، به خودِ مردم اولويّت دارم، و من از آن روز كه پيامبر(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) وفات يافتند پيوسته مورد ظلم واقع شده ام» را فرموده ايد، ... پس براى چه با شمشير خود براى دفاع حقّتان نبرد نكرديد؟ حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) به او فرمودند: سخنى پرسيدى، پس جواب آن را بشنو: به خدا سوگند كه منع از گرفتن حقّ من، نه ترس بود و نه كراهت از مرگ، و آن نبود جز وفا به عهدى كه با رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) داشتم، زيرا آن حضرت مرا خبر داده بودند كه: «امّت من تو را جفا و مكر روا مى دارند، و پيمان و وصيّت مرا درباره ات نقض میكنند، و اين را بدان كه تو نزد من به منزلة هارون نسبت به موسى هستى»، پس من عرض كردم: اى رسول خدا، در آن زمان وظيفة من چيست؟ فرمودند: اگر يار و ياورى يافتى، با آنان مبارزه كرده و حقّ خود را بگير، در غير اين صورت سكوت كرده و خون خود را حفظ كن، تا هنگامى كه مظلومانه به من ملحق گردى»[1]. خوشا به حال جوانی که به احترام مظلومیّت حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام)، در این روزهای منسوب به آن حضرت، چند گناه خود را ترک نماید. به عنوان نمونه: اگر نماز صبح او قضا میشد و یا حجابش ضعیف بود، توبه کرده و آنها را اصلاح نماید. آن بزرگوار عمر گرانمایة خود را در راه خدمت به دین و قرآن صرف کردند و در این راه متحمّل چنان رنجهایی گشتند که فرمودند: «فَصَبَرْتُ وَ فِی الْعَيْنِ قَذًى وَ فِی الْحَلْقِ شَجًى»[2] صبر کردم در حالی که در چشمم خار و در گلويم استخوان بود.
این عمرِ فانی، سپری شدنی است و همه رفتنی هستند، لکن عده ای این دار فانی را چنان سپری کردند و رفتند که خود را جاویدان نمودند. همانطور که پدری به فرزندش مقداری سرمایه میدهد تا او کسب و کار و تجارت نماید و سود برد، خداوند هم بندگانش را خلق فرموده و عمر را به عنوان سرمایة گرانقدر در اختيار آنان قرار داده تا با آن در راه خود او تجارت کنند و بهره ها برند. حضرت امام هادی(عَلَيهِ السَّلام) می فرمایند: «اَلدُّنْيا سُوقٌ رَبِحَ فيها قَوْمٌ وَ خَسِرَ آخَرُون»[3] دنیا بازاری است که عده ای در آن سود بردند و عده ای زیان دیدند و قرآن کریم میفرماید: همه مردم در زیانکاری هستند، مگر آنان که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند «اِنَّ الْاِنْسانَ لَفی خُسْر﴿2﴾ اِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ... ﴿3﴾»[4].
جای بسی تعقل و تأمّل است که چرا علامه امینی(رَحمَةُاللهِ عَلَيه) این همه توفیقات عظیم شامل حالشان شد که تا قیامت نام و یادشان پیوسته زنده است؟ علّت این است که آن بزرگوار طبع بلندی داشتند و میدانستند که اگر با غیر حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) معامله کنند، ضرر کرده اند، چراکه معامله با حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) همان معامله با خداوند است. علامه امینی(رَحمَةُاللهِ عَلَيه) خود را به مال و دنیا و علم و مقام و موقعیت نفروختند و تنها با خدای سبحان و محبوبانش وارد معامله شدند.
1- خَطَبَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ(عَلَيهِ السَّلام) خُطْبَةً بِالْكُوفَةِ فَلَمّا كانَ فی آخِرِ كَلامِهِ قالَ اَلا وَ اِنّی لَاَوْلَى النّاسِ بِالنّاسِ وَ ما زِلْتُ مَظْلُوماً مُنْذُ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) فَقامَ اِلَيْهِ اَشْعَثُ بْنُ قَيْسٍ فَقالَ يا اَميرَالْمُؤْمِنينَ لَمْ تَخْطُبْنا خُطْبَةً مُنْذُ قَدِمْتَ الْعِراقَ اِلّا وَ قُلْتَ وَ اللَّهِ اِنّی لَاَوْلَى النّاسِ بِالنّاسِ فَما زِلْتُ مَظْلُوماً مُنْذُ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ ... اَلّا ضَرَبْتَ بِسَيْفِكَ دُونَ ظُلامَتِكَ فَقالَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ ... قَدْ قُلْتَ قَوْلـاً فَاسْمَعْ مِنّی وَ اللَّهِ ما مَنَعَنی مِنْ ذلِكَ اِلّـا عَهْدُ اَخی رَسُولِ اللَّهِ(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) اَخْبَرَنی وَ قالَ لی يا اَبَا الْحَسَنِ اِنَّ الْاُمَّةَ سَتَغْدِرُ بِكَ وَ تَنْقُضُ عَهْدی وَ اِنَّكَ مِنّی بِمَنْزِلَةِ هارُونَ مِنْ مُوسى فَقُلْتُ يا رَسُولَ اللَّهِ فَما تَعْهَدُ اِلَیَّ اِذا كانَ ذلِكَ كَذلِكَ فَقالَ اِنْ وَجَدْتَ اَعْواناً فَبادِرْ اِلَيْهِمْ وَ جاهِدْهُمْ وَ اِنْ لَمْ تَجِدْ اَعْواناً فَكُفَّ يَدَكَ وَ احْقِنْ دَمَكَ حَتّى تَلْحَقَ بی مَظْلُوماً (الاحتجاج، ج1، ص190).
2- علل الشّرائع، ج1، ص151
3- بحارالانوار، ج75، ص366
4- همانا انسان، البتّه در زيان کاری است ﴿2﴾ مگر کسانی که ايمان آوردند و اعمال صالحات انجام دادند ﴿3﴾ (مبارکة عصر/2و3).