يکی ديگر از مشکلات عصر حاضر در کشور ما که دشمن هم به آن دامن میزند و تبليغ میکند و بسيار از اين موضوع خرسند است، بحران کاهش جمعيّت و به حداقل رسيدن رشد جمعيّت است. ملاحظه میشود که روز به روز جامعة ما رو به سمت پيری و سالمندی میرود و آرام آرام تک فرزندی در خانواده هـا فرهنگ میشود و اين در حالی است که در آمريکـا و ساير ممالک غرب، برای تکثير اولاد تبليغ و هزينه گذاری میشود. از يک طرف به تکفيریها پول میدهند تا بيشتر توالد کنند و از طرفی تک فرزندی را در بين مسلمانـان رواج میدهند تـا امّت حضرت پيـامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) و «لا اله الا الله» گو و موحّد و مسلمان و شيعة حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) کم شود و کافر و مشرک و وهّابی و داعشی و تکفيری زياد گردد. اين تبليغ پُررونق و پررواجِ «اولاد کمتر، زندگی بهتر» و کنترل جمعيّت، تنها برای مسلمانان است و در ملل بيگانه تبليغ برای فرزندآوری است.
حال، کشور امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) را کاهش جمعيّت تهديد میکند و يار و ياور و ناصر و سرباز امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) و شيعة آن بزرگوار کم میگردد، درحالی که از پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) مروی است: «تَناكَحُوا تَناسَلُوا تَكْثُرُوا فَاِنّی اُباهی بِكُمُ الْاُمَمَ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ لَوْ بِالسِّقْط»[1] ازدواج کنيد و نسل ايجاد کنيد و آن را تکثير کنيد، چون من به زيادی شما بر ساير امّتها در قيامت مباهات میکنم، ولو به سقطشدههای شما. البتّه لازم به توضيح است که اين بيان مبارک، در صورتِ غيرعمدی بودنِ سقط جنين میباشد. همچنين فرمودند: «اِنَّ السِّقْطَ لَيَبْقى مُحْبَنْطِئاً عَلٰى بابِ الْجَنَّةِ فَيُقالُ لَهُ ادْخُلْ فَيَقُولُ لا حَتّى يَدْخُلَ اَبَوایَ فَيَشْفَعَ فيهِما فَيَدْخُلانِ الْجَنَّة»[2] فرزند سقط شده ای که از دنیا رفته است در روز قیامت درحالی که نگران است در کنار درب بهشت می ایستد، به او گفته میشود: وارد بهشت شو، او در جواب میگوید: من بدون والدین خود وارد بهشت نمیشوم، در این هنگام است که والدینش با شفاعت او وارد بهشت میگردند.
قسمتی از توجيهاتی که برای تک فرزندی مطرح میشود و مانع از فرزندآوری میگردد، همراه با پاسخ آنها ذيلاً استفاده میشود.
1- گاهی چنين تصوّر میشود که زحماتی که سالها پدر و مادر برای بزرگ کردن فرزندِ اوّل متقبّل شده اند، در مورد فرزند دوّم نيز بايد تقبّل کنند، درحالی که در تک فرزندی، وظايف برای پدر و مادر بيشتر است، چراکه همبازی و دوست و معلّم و ... برای فرزند فقط پدر و مادر هستند و تمام نيازها و کارهای کودک بايد توسّط ايشان انجام يابد.
يکی از کارشناسان امور خانواده در راديو معارف، خودشان تعريف میکردند که سی و دو سال دارند و همسرشان سی و يک ساله هستند و ده فرزند آورده اند که يکی از دنيا رفته و اکنون نه فرزند دارند که دو دختر خانواده هم ازدواج کرده اند. مادر خانواده خود میگفتند که در حال حاضر با اين شرايط درس هم میخوانند. درست است که مشکلاتی وجود دارد، ولی نه به اندازة تک فرزندی. اوّل اينکه بچه ها خودشان کارهای همديگر را انجام میدهند و دوّم اينکه وقتی خداوند تکثير اولاد را دوست دارد، آسان کنندة کارها هم خود اوست «مُسَهِّلَ الصِّعاب»[3]، «رَبِّ یَسِّرْ وَ لا تُعَسِّرْ»[4].
2- عدّه ای تک فرزندی را برای راحتی و آسايش بيشتر انتخاب میکنند، درحالی که کسی که به خود تکيه نموده و در برابر خداوند می ايستد، چنين نيست که واقعاً آسوده باشد، بلکه خداوند برای او مشکل تراشی میکند و يک فرزند چنان زحماتی بر او وارد میکند کـه بيشتر از زحمـات چند اولاد خواهد بود، زيرا همانطور که آسان کنندة کارها خداوند است، سخت کننده هم خداوند است.
3- عدّه ای نيز به علّت اوضاع اقتصـادی به يک فرزند بسنده میکنند؛ گرچه خرج و مخارجِ بالا در زمان حاضر غيرقابل انکار است، لکن به اين حقيقت بايد توجّه نمود که خداوند روزی رسان است و افزايشِ روزی به دست اوست «يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِر»[5] و گاهی تک فرزند از چند اولاد پرخرجتر میباشد.
4- وقتی خداوند متعال در قرآن کريم اين همه از ارحام صحبت فرموده است، معلوم میشود که انسان به عمو و عمّه و خاله و دايی نياز دارد و اين درحالی است که امروزه کودکان و فرزندان ما عمو و عمّه و خاله و دايی و حتّی گاهی خواهر و برادر هم ندارند، ولذا وقتی ساية پدر و مادر که اين همه وابستة آنها هستند از سرشان کوتاه شد، شديداً احساس تنهايی خواهند کرد و دور و بر خود را خالی و خلوت خواهند يافت و اين امر به شدّت برای آنان رنج آور است.
5- با توجّه به اينکه عمر برای هيچ کس تضمينی نيست، لذا اگر خدای ناکرده، برای فرزند مشکلی پيش آيد، برای پدر و مادری که صاحب اولاد منحصر بفرد هستند، خيلی سنگين تمام خواهد شد، چراکه تمام داشته شان را از دست داده اند. پزشکی که فقط يک فرزند داشت و او در خارج از کشور از دنيا رفته بود، با غم و اندوه شديد درحالی که دستها را به هم میزد، میگفت: هرچه داشتم تمام شد.
همچنين در صورتی که فرزندِ منحصر بفرد برای تحصيل يا ازدواج به شهر ديگری برود، باز پدر و مادر خيلی زود تنها خواهند شد.
6- بر اين اساس که پدر و مادر هميشه در زمان جوانی و قدرت و سلامت نيستند، دوران سالمندی و بيماری و ازکارافتادگی برای همه وجود دارد، و در چنين زمانی پرستاری و رسيدگی و تيمار نمودن لازم دارند، لذا در صورتی که تنها يک فرزند داشته باشند، تمام زحمـات والدين بر دوش فرزند خواهد بـود و اين امر بسيـار طاقت فرسا است. نعمتِ بودنِ برادران و خواهران در دوران بيماری والدين که به مراقبت مستمر نياز دارند، بيشتر معلوم میگردد که در چنين شرايطی شايسته است بال و پر همديگر بوده و احساس مسئوليّت کنند و خود را کنار نکشند.
در جلسة قبل استفاده شد که يکی از راه های تقرّب به خداوند، رسيدگی به بيمارداران است، ولی متأسّفانه در مورد این مسئله گاهی قصور و کوتاهی انجام می يابد، به عنوان نمونه: خواهری که فرزندش چندين ماه است که بيمار و بستری شده است، به جای اينکه ساير خواهران و فرزندانِ اين شخص که خواهران و برادران فرد بيمار محسوب می شوند، برای کمک و رسيدگی حاضر شوند، خود را کنار کشيده و مادر را در بيمارداری تنها گذاشته اند و اين امر موجب شده که مادر در طول اين مدّت از شدّت خستگی و رنج و اندوه حتّی مژه هايش سفيد شود. يا خواهری میگفت: مادر من به علّت داشتن فرزندی بيمار، هيجده سال است که از خانه خارج نشده است، من هم دوست دارم يک بار مادرم را به جلسه بياورم.
«برادر که در بند خويش است نـه برادر و نـه خويش است»[6]
7- برخی افرادِ تکفرزند چنين عنوان میکنند که چون سنّ من بالا رفته، ممکن است تناسل و فرزندآوری خطرناک باشد و فرزند معلول به دنيا بيايد. در اينجا بايد توجّه نمود که حضرت زهرا(سَلامُ اللهِ عَلَيها) در حدود سنّ شصت سالگی حضرت خديجه(سَلامُ اللهِ عَلَيها) متولّد شده اند. اگر سنّ زياد باعث معلوليّت فرزند میشد، گلِ سرسبد آفرينش از مادر شصت سـاله متولّد نمیشد و خداوند خود اين امـر را تذکّر می فرمود.
يکی از اقوام، دهمين فرزند خانواده را به علّت اينکه رشد چندانی نداشت، نزد دکتر برده بود و پزشک چنين مطرح کرده بود که اين کودک، چون در زمان سالمندی پدر و مادر به دنيا آمده، ضعيف خواهد بود، ولی بعداً همين کودک آنچنان رشد و نموّ کرد که تنومندتر و قدبلندتر از او در فاميل سراغ نداريم.
8- مورد ديگری که برای تکفرزندی و خودداری از فرزندآوری مطرح میگردد، اين است که فرزندِ او در سن بالايی قرار دارد که در اين مورد نيز بايد توجّه نمود که چنين شرمی، شرم جهل است «اَلْحَياءُ حَياءانِ حَياءُ عَقْلٍ وَ حَياءُ حُمْق»[7]. آنچه که بايد در مورد آن شرم نمود، گناهان و معاصی هستند که در محضر پروردگار انجام می يابد نه آنچه که خداوند خود به آن دستور فرموده است.
در پايان چند حديث نورانی در اجر فرزندآوری از بيان مبارک حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) و امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) استفاده میشود.
رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) به بانو اُمّ سلمه فرمودند: «اِذا حَمَلَتِ الْمَرْاَةُ كانَتْ بِمَنْزِلَةِ الصّائِمِ الْقائِمِ الْمُجاهِدِ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ فی سَبيلِ اللهِ فَاِذا وَضَعَتْ كانَ لَها مِنَ الْاَجْرِ ما لا تَدْری ما هُوَ لِعِظَمِهِ فَاِذا اَرْضَعَتْ كانَ لَها بِكُلِّ مَصَّةٍ كَعِدْلِ عِتْقِ مُحَرَّرٍ مِنْ وُلْدِ اِسْماعيلَ فَاِذا فَرَغَتْ مِنْ رَضاعِهِ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلٰى جَنْبِها وَ قالَ استَاْنَفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَك»[8] ای اُمّ سلمه زمانی که زن، باردار شود، بمانند روزه دار قيام کنندة جهادکننده با جان و مال خود در راه خداوند می باشد و وقتی وضع حمل کرد، باشد برای او اجری که نمیدانی عظمت آن چيست، پس زمانی که شير داد، هست برای او به هر بار شير دادن، برابر با آزاد نمودن بنده ای از فرزندان حضرت اسماعيل(عَلَيهِ السَّلام)، پس زمانی که فارغ شد از شير دادنش، میزند فرشته ای بر پهلوی او و میگويد: از سر گير عمل را، پس به تحقيق آمرزيد برای تو. همچنين فرمودند: «مى خواهيد شما را از زنانى كه اهل بهشتند خبر دهم؟ زن وفادارى كه فرزند زياد آورد و زود آشتى كند و همين كه بدى كرد، گويد: اين دست من در دست توست، چشم بر هم نمى گذارم تا از من راضى شوى»[9]. حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «اَلنُّفَساءُ تُبْعَثُ مِنْ قَبْرِها بِغَيْرِ حِسابٍ لِاَنَّها ماتَتْ فی غَمِّ نِفاسِها»[10] زنی که به وقت وضع حمل از دنيا رود، مبعوث میشود از قبرش بدون حساب، زيرا او در غم به دنيا آوردن فرزند از دنيا رفته است. حال اگر کسی بخواهد به نيّت يار و ياور پرورش دادن برای حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) فرزند بياورد، اجر و پاداش او در چه پايه ای خواهد بود.
«بارالها! به روان مقدس حضرت محمد و آل محمد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرسـت و در امـر ظهـور و فرج مـولا و مقتـدایمـان حضـرت ولیّ عصر(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) تعجیل بفرما. خداوندا! توفيق توبة حقيقی و رسيدن به عبوديّت و بندگی به همة ما عنايت بفرما. پروردگارا! همة ما را آشنـا و عـامل به وظـايفمان مقرّر بفرما. خداونـدا! توفيق حقپذيری و تبعيّت و پشتيبانی از حق به همة ما مرحمت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق و سوریه نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
1- جامع الاخبار، ص101
2- مُسَکِّنُ الفُؤاد، ص23
3- آسان کنندة سختیها (منهاج النجاح في ترجمة مفتاح الفلاح، ص199).
4- پروردگار من، آسان گردان و سخت مگردان
5- وسعت میدهد روزی را برای کسی که بخواهد و تنگ میکند (مبارکه رعد/26).
6- سعدی (عَلَيهِ الرَّحمَة)
7- حياء دو گونه است: حياء عقل و حياء نادانی (بيان نورانی رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ)؛ بحارالانوار، ج68، ص331).
8- امالی صدوق، ص411
9- نهج الفصاحه، حديث460
10- مستدرك الوسائل، ج2، ص50