در جلسات سابق قسمتی از اوصاف ناپسند یهود استفاده شد که عبارتند از رباخواری، سلطه طلبی، تکبّر، نژادپرستی، قضاوتِ نادرست، سازشکاری، دشمنی با مسلمین، انحصارطلبی، بخل و کینه، که آنقدر، کینه نسبت به حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) و مسلمانان در دلشـان وجود داشت کـه حتّی بـه سجـده در برابر بتهـای بت پرستـان راضی شدند. انسان در قوس نزولی آنچنان سقوط میکند که پایینتر از حیوان میشود و در قوس صعودی آنچنان صعود میکند که هیچ مَلَک مقرّبی توان رسیدن به آن مقام را ندارد. استعداد رشد و تکامل معنوی در وجود انسان بی نهایت است. انسان با حُسن اختیار خود به مقامات عالیة معنوی نائل میشود و با سوءاختیار خود به ورطة هلاکت سقوط میکند و تمام اینها ساختنی است. انسان در روز قیامت، با چهره ای که با اعمالش فراهم آورده، محشور میشود نه با چهرة ظاهری که به منزلة ماسک است. به عبارت دیگر در روز قیامت، صورتها به سیرتهاست. انسان بـا همان ودایع خدادادی، گاهی چنان چهرة زیبایی برای خود میسازد که حوریان در برابر آن رنگ میبازند. از پيامبر گرامى(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) پرسيدند: هنگامى كه در بهشتِ پرطراوت و زيبا، خدمتگزارانِ مردم باايمان و عدالت پيشه در اوج جمال و كمال هستند و در سپيدى و زيبايى و درخشندگى بسان مرواريدهايى نهفته در صدف مىباشند، در آن صورت خود بهشتيان چگونه خواهند بود؟ حضرت فرمودند: «وَ الَّذی نَفْسی بِيَدِهِ اِنَّ فَضْلَ الْمَخْدُومِ عَلَى الْخادِمِ كَفَضْلِ الْقَمَرِ لَيْلَةَ الْبَدْرِ عَلى سائِرِ الْكَواكِب»[1] به خدايى كه جان من در كف قدرت اوست سوگند كه برترى بهشتيان بر خدمت گزارانشان بسان برترى ماه شب چهاردهم بر ستارگان آسمانهاست. گاهی نیز همين انسان در اثر غفلت و با سوءاختيار خود، چهرهای برای خود فراهم می آورد که بنا به روايات میمونها و خوکها از ایشان زیباترند «یَحْشُرُ بَعْضَ النّاسِ عَلٰی صُورَة تَحْسُنُ عِنْدَهَا الْقِرَدَةَ وَ الْخَنازیرُ»[2]. رسوایی روز قیامت بحدّی است که پیامبری چون حضرت ابراهیم خلیل(عَلَيهِ السَّلام) از آن، به خداوند متعال پناه میبرد «وَ لا تُخْزِنی يَوْمَ يُبْعَثُون﴿87﴾ يَوْمَ لا يَنْفَعُ مالٌ وَ لا بَنُونَ﴿88﴾ اِلّا مَنْ اَتَى اللهَ بِقَلْبٍ سَليم﴿89﴾»[3]. به راستی آیا بجا نیست که انسان با یک تعقّل و تفکّر و بازنگری در پروندة اعمال، خود را از منجلاب بدبختی خارج کند تا خداوند متعال هم او را یاری نمايد؟
یهود، درحالی دارای چنین صفات زشت و ناپسندی شدند که خدای سبحان، استعدادهای درخشان و فطرت توحیدی برای نورانیّت یافتن در وجودشان قرار داده بود. امّا آنها نور فطرت را خاموش کرده و جنبة طبیعی و نفسِ سرکش امّاره را فعّال کردند. البتّه منظور، آن تعداد از یهودیان هستند که دارای رذایل اخلاقی و اوصاف ناپسند بوده و در برابر حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) ایستادگی کردند. تمام یهودیان، دارای این اوصاف زشت نیستند و عدّه ای بعد از روشن شدن حقایق، با توجّه به نشانه هایی که در کتـابشان آمده، ایمان آوردند و گروهی به مبارزه پرداختند. این ذمّه ای خداوند در مورد یهودیانی است که در برابر پیامبر(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) ایستادند و مبارزه کردند؛ گرچه خطاب آیة شریفة مورد بحث به یهودیان است، ولی این صفات زشت و ناپسند در هر کسی که باشد اعم از یهودی یا مسلمان، مشمول عتاب پروردگار متعال خواهد بود.
1- بحارالانوار، ج8، ص102
2- محشور میشوند (روز قیامت) بعضی از مردم بر صورتی که بوزینگان و خوکان از آن (صورت) زیباترند (کتاب «جلوه های خلقت» تألیف صدرالمتالهین شیرازی، ص172).
3- و خوار و رسوا مکن مرا در روزی که مبعوث میشوند﴿87﴾ روزی که نفع نمیدهد مال و نه اولاد﴿88﴾ مگر کسی که آيد به سوی خداوند با قلبی سالم﴿89﴾ (مبارکه شعراء/87و88و89).