با انتصابِ ولایت و امامت حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) به اذن پروردگار و در روز هیجدهم ذیحجّة الحرام، دین متکاملِ اسلام به کمال نهایی خود رسید و نعمت الهی تمام گشت و دین، مورد رضایت پروردگار قرار گرفت «اَلْيَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ اَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتی وَ رَضيتُ لَكُمُ الْاِسْلامَ ديناً». جانشینی حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) بیانگر این حقیقت است که ولایت و امامت، مکمّل دین است و کسی که ولایت را نپذیرد، دینش کـامل نیست، هرچند که در دین رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) باشد. با ولایت، دین کامل می شود.
وجود مقدّس حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) در حجّة الوداع فرمودند: «هر چيزی که شمـا را بـه بهشت نزديک و از جهنّم دور می کند، شما را بدان امر کردم و هرچه که شما را از بهشت دور و به جهنّم نزديک می کند، از آن شما را بازداشتم»[1]. امام باقر و امام صادق(عَلَيهماالسَّلام) در مورد بيانِ مبارک حضرت پيامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) که فرمودند: «اَللَّهُ اَكْبَرُ عَلى اِكْمالِ الدّينِ وَ اِتْمامِ النِّعْمَةِ وَ رِضَا الرَّبِّ بِرِسالَتی وَ وَلايَةِ عَلِیِّ بْنِ اَبی طالِبٍ مِنْ بَعْدی ثُمَّ قالَ مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِیٌّ مَوْلــاهُ اَللّهُمَّ والِ مَـنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عـاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْـذُلْ مَنْ خَـذَلَـهُ»[2]، می فرمايند: «فريضه ای، بعد از نصب حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) نازل نشد، زيرا فرائض تکميل شد»[3]. تمام احکام در قرآن بیان نشده است؛ بلکه قسمتی در قرآن بیان شده و قسمتی را امامت که قرآن ناطق است، بیانگر می باشد. آن بزرگواران عِدل قرآن هستند و تفاوتی ندارد که مطلبی، در قرآن نازله بیان شده باشد و یا قرآن ناطق، آن را بیان فرماید.
پس خدای سبحان، حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) و ائمّۀ هدی(عَلَيهمالسَّلام) را عِدل و همتای قرآن قرار داده است ولذا قسمتی از احکام و تعالیم الهی در قرآن بیان شده است و قسمتی را اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهمالسَّلام) بیـانگر می باشند. قرآن و عترت(عَلَيهمالسَّلام) تفکیک ناپذیرند و از همدیگر جدا نمی شوند تا اینکه در کنار حوض کوثر بر رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) وارد شوند «اِنّی تارِكٌ فيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتابَ اللهِ وَ عِتْرَتی اَهْلَ بَيْتی وَ اِنَّهُما لَنْ يَفْتَرِقا حَتّى يَرِدا عَلَیَّ الْحَوْضَ»[4]. حال، دین اسلام که با ولایت و امامت حضرت سیّدالوصیّین(عَلَيهِ السَّلام) کامل شده و موجب یأس دشمنان گشت، یکبار دیگر با ظهور حضرت خاتَم الوصیّین امام زمان(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف)، دشمنان مأیوس می شوند. به فرمودۀ حضرت امام محمّد باقر(عَلَيهِ السَّلام)، آیۀ شریفۀ مورد بحث علاوه بر اینکه بشارت ولایت حضرت سیّدالوصیّین امام علی(عَلَيهِ السَّلام) است، اشاره به ظهور حضرت خاتَم الوصیّین امام زمان(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف) نیز دارد* که در روز ظهورشـان اهل بَغی و طغیـان و دشمنـان مأیوس می شوند «اَلْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُمْ». هر بیگانه ای در آن روز ناامید می شود. «از خدای سبحان درخواست می کنیم به برکت ظهور مبارک حضرت امام زمان(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف)، دشمنان اسلام را که امروز چنین تاخت و تاز دارند، مأیوس و ناامید بفرماید».
[1]- الکافی، ج2، ص74؛ بحارالانوار، ج67، ص96
[2]- اللَّه اكبر بر كامل كردن دين و تمام كردن نعمت و خوشنودى پروردگار به رسالت من و ولايت علىّ بن ابى طالب(عَلَيهِ السَّلام) پس از من، سپس فرمودند: هر كس كه من مولاى اويم، على مولاى اوست، خداوندا دوست بدار كسى را كه او را دوست بدارد و دشمن بدار كسى را كه او را دشمن بدارد و كمك كن كسى را كـه او را كمك كنـد و خوار كن كسى را كـه او را خوار كند (شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، ج1، ص201).
[3]- مجمع البيان، ج4-3، ص246
[4]- همانا من ترک کننده ام در ميان شما دو وزنۀ سنگين، کتاب خداوند و عترتم اهل بيتم را، و همانا آن دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا اينکه وارد شوند بر من کنار حوض (کوثر) (بحارالانوار، ج2، ص226).
* در تفسير العياشى از امام محمد باقر(عَلَيهِ السَّلام) نقل مي كند كه در تفسير آيۀ «اَلْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ» فرمودند: «آن روز، روز ظهور قائم آل محمد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) است» (فی هذِهِ الْآيَةِ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ يَوْمَ يَقُومُ الْقَائِم(عَلَيهِ السَّلام)) (بحارالانوار، ج51، ص55؛ تفسير العياشی، ج1، ص321).