در ایّام و لیالی مقدّسی قرار داریم؛ روزهای پایانی و دهۀ آخر ماه ذيحجة الحرام است. ماه ذيحجة الحرامِ قمری، بمانند اسفند ماهِ سال شمسی است. آخرین ها همواره پیام دارند و پیام آخرین ها پیام شتاب است. شتاب در توبه و تسویه حساب ها و جبران حقّ النّاس ها و حق الله و شتاب در بخشوده شدن، تا ان شاء الله با اعتقاد و عمل توحیدی و جانِ پاک و موحّد وارد سال جدید شویم، همانطور که شهید باکری(رَحمَةُ اللهِ عَلَيه) عرض کردند: «خدایا مرا پاکیزه بپذیر». حضرات معصومین(عَلَيهِم­ السَّلام) به ما آموختند که در روز آخر ماه ذيحجة الحرام این چنین به درگاه الهی بناليم که: «اَللّهُمَّ ما عَمِلْتُ فى هذِهِ السَّنَةِ مِنْ عَمَلٍ نَهَیْتَنى عَنْهُ وَ لَمْ تَرْضَهُ وَ نَسیتَهُ وَ لَمْ تَنْسَهُ وَ دَعَوْتَنى اِلَى التَّوْبَةِ بَعْدَ اجْتِرائى عَلَیْکَ اَللّهُمَّ فَاِنّى اَسْتَغْفِرُکَ مِنْهُ فَاغْفِر لى وَ ما عَمِلْتُ مِنْ عَمَلٍ یُقَرِّبُنى اِلَیْکَ فَاقْبَلْهُ مِنّى وَ لا تَقْطَعْ رَجآئى مِنْکَ یا کَریمُ»[1] خدایا به آنچه کردم در این سال، از کارهایی که مرا نهی کردی از آن، و مورد پسند نبوده و من فراموش کردم و تو فراموش نکردی، و دعوت کردی مرا به توبه بعد از جرئت بر تو، خدایا من آمرزش جویم از آن، پس بیامرز مرا و آنچه بجا آوردم از کارهایی که مرا به تو نزدیک کند بپذیر از من و قطع نکن امیدم را از خودت ای کریم. از ویژگی های شخص کریم این است که هیچ کس را دست خالی برنمی گرداند.

     ماه ذيحجة الحرام، سراسر برکت می باشد، دیروز مصادف با بیست و پنجم ذيحجة الحرام بود که سورۀ مبارکۀ دهر در چنین روزی نازل شده است. در این روز، واقعه ای اتّفاق افتاده است که سبب شد خاندان عترت و پنج تن آل عبا(عَلَيهِم ­السَّلام) الی یوم القیامه درس توحید و اخلاص و ایثار به بندگان خداوند بدهند. انسانِ کامل به کسی گفته می شود که در ویژگی های انسانی به حدّ کمال رسیده باشد. مادر، همواره فرزندش را دوست دارد، بطوری که محبت های بزرگ و سرشار را به عاطفۀ مادر مثال می زنند. حضرت فاطمه(سَلامُ اللهِ عَلَيها) نیز به این سبب که انسان کامل می باشند، در اوج عاطفه و محبت نسبت به فرزندان قرار داشتند. در چنين روزی حسنین(عَلَيهِم ا­السَّلام) هر دو تازه از بستر بیماری برخاسته و به تبعیّت از پدر و مادر، روزه گرفته بودند و مسلّماً شخص روزه دار در زمان افطار، بیشترین نیاز را به گردۀ نان دارد، اما با این حال، وقتی پدر و مادر سهمیۀ خود را در زمان افطار ایثار کردند، حسنین(عَلَيهِم ا­السَّلام) نیز به تبعیّت از مادر و پدر بزرگوارشان، سهمیّۀ خود را انفاق نمودند. بسیار قابل توجه است که در اینجا حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت فاطمه زهرا(سَلامُ اللهِ عَلَيها) به عنوان پدر و مادر، نه تنها مانع روزه داریِ فرزندانشان نشدند، بلکه مانع از بخشیدن و انفاقِ نانِ افطارشان با زبان روزه نیز نگردیدند و با این کار، الی یوم القیامه اهمیّت مسئلۀ انفاق و احساس مسئولیّت در برابر نیازمندان جامعه را روشن ساختند و درس ایثار و از خود گذشتگی دادند. ایثار یعنی مقدّم داشتنِ دیگری بر خود. گرچه در انسان های کامل، عاطفۀ میان والدین و فرزندان در اوج مرتبه قرار دارد، ولی وقتی مسألۀ تربیت به میان می آید و می خواهند عبد پرورش دهند، عاطفه رنگ می بازد و جای خود را به رضای محبوب می دهد، چراکه در دین اسلام، همه چیز باید در خدمت دین و توحید و تربیت توحیدی قرار گیرد. آن بزرگواران بر اساس آیۀ شریفۀ «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكيناً وَ يَتيماً وَ اَسيراً»[2] نان شبشان را به مسکین و یتیم و اسیر انفاق کردند و دیگران را بر خود مقدّم داشتند و به این ترتیب تا قیام قیامت به تمام انسان ها پیام می دهند که اهل ایثار و انفاق و اخلاص، خود را در معرض فقیرنوازی و یتیم نوازی و اسیرنوازیِ آن بزرگواران قرار می دهند و از الطـاف خاصّۀ ايشـان بهره مند می گردند و همانطور که آن بزرگواران مسکین و یتیم و اسیر را دست خالی برنگردانیدند، اینان را هم دست خالی برنمی گردانند.

 

[1]- مفاتيح الجنان، در اعمال روزهای آخر ماه ذيحجة الحرام

[2]- و اطعام می کنند طعام را با وجود دوست داشتنِ آن به فقير و یتيم و اسير (مبارکه انسان/8).