خداوند متعال در حدیث قدسی میفرماید: «کُنْ لی اَکُنْ لَک»[1] بندهام برای من باش تا برای تو باشم. ارزش انسان در پیشگاه خداوند به اندازهای است که اهل استقامت در دین و پایداری در ایمان باشد و به همین علّت بالاترین دعای مؤمن در پیشگاه الهی، درخواست استقامت و استقرار در صراط مستقیم است.
دعا و درخواستِ عطا و عنایت از خداوند متعال وظیفة بنده است، ولیکن دعا به تنهایی به مقصد رساننده نیست. هیچ سالکی بدون عمل و تنها به صِرف دعا و درخواست به مقصد نمیرسد. برای دستیابی به آنهمه برکات و عنایات الهی، تلاش و کوشش در مسیر رضایت پروردگار لازم است، ولی در کنار تلاش، باید از خداوند هم درخواست کرد و دعا نمود. کسی خدمت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) آمد و سؤال کرد: شنیدهام ایمان به دو صورت است، مستودع و مستقر، حال یاد بدهید که ما چه کنیم تا ایمان مستّقر پیدا کنیم. حضرت فرمودند: بعد از نمازها این دعا را بخوانید: «رَضيتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ نَبِيّا وَ بِالْاِسْلامِ دينا وَ بِالْقُرْآنِ كِتابا وَ بِالْكَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِیٍّ وَلِيّا وَ اِماما وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِیِّ بْنِ مُوسى وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَيْهِمْ اَئِمَّةً اَللّهُمَّ اِنّی رَضيتُ بِهِمْ اَئِمَّةً فَارْضَنی لَهُمْ اِنَّكَ عَلى كُلِّ شَیْءٍ قَدِيرٌ»[2]. این دعا در تثبیت ایمانی و تبدیل ایمان مستودع به ایمان مستّقر مؤثر است ولیکن دعا در کنار عمل، کارساز و مشکلگشا است. در مورد ديگری نيز از آن بزرگوار آمده است که به شخصی فرمودند: برای تثبیت ايمان این دعا را بخوان: «یا اَللهُ یا رَحْمانُ یا رَحیمُ یا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبی عَلى دینِکَ»[3]. پس دعا بسیار مؤثر و زیباست، ولی تأثير آن در کنار عمل و سعی و تلاش است.
اگر انسان تلاش کند و مراقبت از ایمان و عمل داشته باشد و مداومت بر تقوا نماید و خواست خداوند را بر خواست خود ترجیح دهد و در مسیر رضایت الهی قدم بردارد و توفیق پایداری در صراط مستقیم و خیر کثیر و اجر لدنّی از پروردگار بخواهد، یقیناً از ایمان پایدار و مستقر بهرهمند خواهد بود. خداوند متعال در حدیث قدسی میفرماید: «وَ عِزَّتی وَ عَظَمَتی وَ جَلالی وَ بَهائی وَ عُلُوّی وَ ارْتِفاعِ مَكانی لا يُؤْثِرُ عَبْدٌ هَوایَ عَلى هَواهُ اِلّا جَعَلْتُ هَمَّهُ فی آخِرَتِهِ وَ غِناهُ فی قَلْبِه»[4] قسم به عزت و عظمت و جلال و بها و علوّ مقام و ارتفاع مکانم، بندهای رضایت و خواست مرا بر خواست خودش ترجیح نمیدهد، مگر اينکه قرار میدهم همّت او را در آخرتش و غنایش را در قلبش. وقتی بنده غنـای روحی بدست آورد دیگر نمیلرزد و نمیلغزد و چشم او به دنبال نعمات دیگری نیست، چراکه خداوند قسم یاد فرموده که آسمانها و زمین را ضامن روزی چنین بندهای قرار میدهد «وَ ضَمَّنْتُ السَّماواتِ وَ الْاَرْضَ رِزْقَهُ»[5]، که البته عشق الهی و عنایت حقّه و محبّت الله روزی خاصی است که ماورای روزیهای ظاهری و مادی میباشد و پرواضح است که قبل از آخرت دنیا به کام مؤمن میباشد و مؤمن، بهرة ایمان خود را قبل از آخرت، در دنیا مییابد و البته اجر آخرت بالاتر و بزرگتر است «وَ لَاَجْرُ الْآخِرَةِ اَكْبَر»[6] و این است برکات و عنایات و هدایای الهی برای عبد مطیع و منقاد و قانت و ساجد «اَللّهُمَّ الرزُقنا».
«بارالها! به روان مقدس حضرت محمد و آل محمد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرسـت و در امـر ظهـور و فرج مـولا و مقتـدایمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّلاللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق استقامت و پايداری در دين و تبديل ايمانهای معار به ايمانهای مستقرّ و ريشهدار به همة ما مرحمت بفرما. خداوندا! توفيق بهرهمندی از هدايت خاصّ ذات اقدست که مخصوص بندگان مطيع و مقرّب درگاهت میباشد، به همة ما کرامت بفرما و توفيق اخلاص عمل به همة ما عنايت بفرما. بارالها! همة ما را از شرّ نفس و شيطان و سقوط در ورطة هلاکت معنوی، مصون و محفوظ بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علیالخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق و سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ
صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
1- الجواهر السنيّه، کليّات حديث قدسی، ص162
2- خشنودم بـه اينكه خداوند پروردگـارم و حضرت محمّد درود خدا بر او و خاندانش باد، پيـامبرم، و اسلام دينم، و قرآن كتـابم، و كعبه قبلهام،و على ولى و امـامم، و حسن و حسيـن و علىبـنالحسين و محمّدبـنعلى و جعفربـنمحمّد و موسىبـنجعفر و علىبنموسى و محمّدبنعلى و علىبنمحمّد و حسنبنعلى و حجةبن الحسن كه درود خداوند بر همه آنان باد، پيشوايانم باشند، خدايا! خشنودم به اينكه آنان امامانم باشند، پس مرا موردپسند و خشنودى ايشان قرار ده زيرا تو بر هر كارى توانايى (مفاتيح الجنان، دعايي در ادامة دعای عدیله).
3- اين دعا به دعای غريق معروف است؛ کمالالدين، ترجمه کمرهای، ج2، ص21
4- الجواهر السنيّه، کليّات حديث قدسی، ص628
5- الجواهر السنيّه، کليّات حديث قدسی، ص628
6- و البتّه پاداش آخرت بزرگتر است (مبارکه نحل/41).