با وجود اينهمه تفضّلات الهيّه و خوان عظمت و سفرة رحمت و ميهمانی کرامت، بيش از يک سوّم اين ضيافت عظيم سپری شده، لذا شايسته و بجاست که مروری بر پروندة اعمال خود نمائيم و توجّه کنيم که در کدام قسمتها دچار آفت و آسيب گشته ايم تا در جهت آفت زدايی گام برداريم. بالاترين حجاب، حجاب گناه است و بزرگترين مانع و سدّ و رهزن که انسان را از رسيدن به مقام عبوديّت و بندگی بازمیدارد، رهزن گناه میباشد. حال که فرصتی استثنائی پيش آمده و لحظه لحظه ها عيد است، شايسته است که در جهت کاربردی نمودنِ روزه تلاش کنيم. خداوند متعال در سورة مبارکة نور، بندگانش را به توبة جمعی دعوت میفرمايد: «تُوبُوا اِلَى اللّهِ جَميعاً اَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون»[1]. طعام و شراب باعث ابطال ظاهر روزه میشوند، لکن توجّه کنيم که مبطلات حقيقت روزه چيست؟ هيچ کس مانند خود انسان نمیتواند در تشخيص اعمال و گناهان اقدام کند «بَلِ الْاِنْسانُ عَلى نَفْسِهِ بَصيرَةٌ﴿14﴾ وَ لَوْ اَلْقى مَعاذيرَة﴿15﴾»[2]. گناهانی که هر کس خود میداند و خداوند متعال از آنها آگاه و باخبر است. بزرگترين گناه، حقّ النّاس، مخصوصاً در فضای خانواده است که از جمله مصاديق آن، بداخلاقی و پرخاشگری و عصبانيّت در فضای خانواده است که باعث تضييع حقوق افراد خانواده میشود و انسان را از رسيدن به حقيقت و باطن ماه مبارک رمضان بازمیدارد.
يکی ديگر از بزرگترين رههزنها، ارتباط با نامحرم است که البتّه منظور، روابط نامشروع و فساد و فحشاء نيست، بلکه گفتگو با نامحرم خارج از حدّ شرعی در ارتباطات روزمرّه میباشد که به علّت کثرت و تکرار، عادّی شده و مسأله لوث گشته است. وقتی ايمانها ضعيف و مَعار است، چنين تبعاتی دربر دارد و اوّلين قدم برای اصلاح، تقويت ايمان و بستن راههای خروجی ايمان میباشد. وقتی انسان از سوئی اعمال صالحات انجام میدهد و خود را عبد میداند، ولی از سوی ديگر، حالت صعود و رشد و تعالی در خود احساس نمیکند، احتمال دارد که ايمان او از جايی و توسّط گناه و معصيتی خارج میشود. ايمان و عمل صالح، تأثير متقابل بر همديگر دارند. گناه باعث ضعيف شدن ايمان میگردد و وقتی ايمان ضعيف و سست شد، اعمال صالح کاهش می يابند و گناهان افزايش می يابند ولذا مهمترين و اوّلين قدم، بستن راه های خروجی ايمان است و همانطور که استفاده شد، يکی از آنها گفت و گو و ارتباط با نامحرم در عرصه های مختلف، خارج از حدّ مشروع و الهی است، به عنوان نمونه: در محيط کار، در برخورد با همکار نامحرم يا در دانشگاه و مدرسه، در برخورد با استاد يا دبير نامحرم و يا نامحرم های فاميلی اعم از شوهرخواهر، برادرشوهر، پسرعمّه، پسرخاله، پسرعمو و... يا همسايگان که حدود شرعی بطور کامل رعايت نمیشود و آرام آرام عادت میگردد. همچنين است سفره هـای مختلط و افطـاریهای گنـاه آلود و ديد و بازديدها و معاشرتهايی که حريم محرم و نامحرم رعايت نمیشود و به دليل تکرار، قُبح مسأله از بين میرود، درحالی که در روايت آمده است که رسول اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) نهی فرمودند از اينکه زن بدون ضرورت، بيش از پنج کلمه با مرد نامحرم صحبت کند «نَهى اَنْ تَتَكَلَّمَ الْمَرْاَةُ عِنْدَ غَيْرِ زَوْجِها وَ غَيْرِ ذي مَحْرَمٍ مِنْها اَكْثَرَ مِنْ خَمْسِ كَلِماتٍ مِمّا لا بُدَّ لَها مِنْه»[3]. امّا ملاحظه میشود که چگونه به هنگام خريد در بازار و...، چانه زدن با مرد نامحرم صورت میگيرد و گاهی برای گرفتن مقدار اندکی تخفيف، ای بسا عفّت و حيا حراج میگردد!
عيد يعنی صعود در مقام بندگی و قدمی به قرب خداوند نزديکتر شدن و براستی خسارت است که انسان در ماهِ به اين عظمت که ماه صعود توحيد و افزايش سرماية ايمان است و لحظه لحظه های آن عيد میباشد، بجای افزودن بر ذخاير معنوی خود، بـا گناه و معصيت، اندوخته های معنوی و سرماية ايمان خود را تاراج و تباه نمايد.
همچنين در همين راستا از مادران محترم تقاضا میشود در فرستادن دختران نوجوان و جوان برای انجام کارهای خارج از خانه و خريد که لازمه اش برخورد با نامحرم است، محتاطانه عمل نمايند و عزيزان جوان و نوجوان نيز، بدون ضرورت، رجوع به مغازه و برخورد با نامحرم را به بزرگترها بسپارند. کثرت ارتباطات و مراودات با نامحرم، موجب از بين رفتن زشتی و قباحت گناه میشود و ايمان کاهش مي يابد و وقتی ايمان کاهش يافت، اعمال صالح و توحيدی هم کاهش يافته و انسان به گناه و معصيت راغب میشود.
پس شايسته است که اگر قصور و کوتاهی در زمينة رعايت کامل حريم بين محرم و نامحرم صورت گرفته، با توبة حقيقی درصدد اصلاح و جبران آن برآييم و از اين پس اهتمام بالاتری در اين زمينه داشته باشيم و از خيابان گردیها و مغازه گردیهای غيرضروری اجتناب نماييم و بطور کلّی حجابها و رهزن ها و موشهای درون را بزدائيم تا انشاءالله تعالی در ماه کرامت و رحمت، از عنايات بالاترِ ميزبان کريم بهره مند شويم.
«گر نه موشى دزد در انبـار ماست گندم اعمـال چل سـاله كجـاست
اول اى جـان، دفعِ شرّ مـوش كن وانگهان در جمع گندم جوش كن»[4]
«بارالها! به روان مقدّس حضرت محمد و آل محمد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مولا و مقتدایمـان حضـرت ولیّعصـر (عَجَّلَ اللهَ تَعالٰی فَرَجَهُ الشَّریف) تعجیل بفرما. خداوندا! توفیق توبة حقیقی و اصلاح عمل به همة ما مرحمت بفرما. بارالها! آنی ما را به حال خود رها مکن و جوانان ما را از شرور آخرالزّمان در حفظ و حمایت خود محفوظ بفرما. پروردگارا! توفیق درک ماه مبارک رمضان و رسیدن به حقیقت روزهداری و کسب تقوای الهی به همة ما مرحمت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غريق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمديده علي الخصوص مردم مظلوم فلسطين، عراق و سوريّه نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
1- توبه کنيد به سوی خداوند همگی ای مؤمنان باشد که شما رستگار شويد(مبارکه نور/31).
2- بلکه انسان بر نفس خود بيناست﴿14﴾ هرچند برای خود عذرهايی بتراشد﴿15﴾ (مبارکه قيامت/14و15).
1- نهی فرمود (رسول خدا(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ)) اينکه سخن بگويد زن نزد غيرِشوهرش و غيرِ محارمش بيش از پنج کلمه در حال ضرورت (بيان نورانی امام علی(عَلَيهِالسَّلام)؛ امالی شيخ صدوق، ص423).
1- مثنوی معنوی مولانا(عَلَيهِالرَّحمَة)، دفتر اوّل