با توجه به مطالبی که در رابطه با همنشین مطرح گردید، مطلبی هم در رابطه با همنشینی پروردگار با بندگان استفاده میگردد تا روشن شود که خدای تبارک و تعالی با چه کسانی همنشین و مصاحب خواهد شد. خداوند متعال در حدیث قدسی میفرماید: «اَنَا جَليسُ مَنْ ذَكَرَنی وَ اَیُّ مَنْزَلَةٍ اَرْفَعُ مَنْزَلَةً مِنْ جَليسِ اللّهِ تَعالی»[1] من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند و چه مقام و منزلتی بالاتر است از مقام کسی که همنشین خداوند متعال است. حدیث قدسی مذکور، این حقیقت را میرساند که خداوند متعال با افرادی همنشین خواهد بود، امّا اينکه آنان چه کسانی هستند، با توجه به حديث مذکور، معلوم میشود که آنان کسانی هستند که به ياد خداوند می باشند. رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيه وَآلِهِ) به حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) میفرمایند: «یا علی، ياد خدا، گفتنِ «سُبحانَ اللّهِ وَ الحمدُ لِلّهِ وَ لا اِلهَ اِلَّا اللّهُ وَ اللّهُ اَكبُر» نيست، بلكه ياد خدا اين است كه هرگاه بر حرامى وارد شد، در برابر آن حرام از خداى عزّ و جلّ بترسد و آن را ترك كند»[2]. ذکر لسانی بسیار خوب است، لکن زمانی زیباتر میشود که زبان، اعضا و جوارح و تک تک سلولها را همراهی کند و منجر به ذکر قلبی شود. ذکرِ استغفار و ذکر شریف صلوات و سایر اذکار روزانه بسیار زیبا هستند ولی ذکرالله متوقّف در ذکر لسانی نیست. ذکر باید لسانی و قلبی و عملی باشد تا حقیقت آن حاصل گردد. قلبی با ذکر حق مأنوس است که پارسا و متّقی باشد و چنین قلبی جایگاه خداوند متعال است «اَلْقَلْبُ حَرَمُ اللّهِ فَلا تُسْكِنْ حَرَمَ اللّهِ غَيْرَ اللّه»[3]، قلب، حرم خداوند است، پس دیگری را در حرم خداوند جایگزین نکن. پس اگر یاد و ذکر حقیقی، چشمپوشی از گناه و معصیت و به خاطر خداوند در برابر گناه صبر کردن است، و اگر خداوند متعال می فرماید: من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند، معلوم میشود که خداوند متعال همنشین شخص پارسا و متّقی است و به فرمودة خود خدای سبحان، کدامین منزلت بالاتر از مقام کسی است که جلیس و همنشین و یار و یاور او خداوند متعال باشد «اَیُّ مَنْزَلَةٍ اَرْفَعُ مَنْزَلَةً مِنْ جَليسِ اللّهِ تَعالی». آری، ذاکر حقیقی کسی است که یاد الهی مانع از ارتکاب گناه و معصیت در او گردد. آیت الله بهجت(رَحمَةُاللهِ عَلَیهِ) در مورد ذکر حقیقی میفرمایند: «هيچ ذكري بالاتر از ذكر عملي نيست و هيچ ذكر عملي بالاتر از ترك معصيت در اعتقاديّات و عمليّات نيست و ظاهر اين است كه ترك معصيت، بدون مراقبه دائميّة ما صورت نميگيرد». انسان اگر چشم و گوش و زبان خود را رها کند و مراقب اعضا و جوارح خود نباشد، همین اعضا و جوارح راه های خروج ایمان میشوند. پس شايسته است عزیزان جوان و نوجوان و خواهران محترم، یاران جانیِ خود را از میان کسانی انتخاب کنند که قبل از هر چیز یاران خداوند بوده و به ذکرالله ملبس باشند.
مرحوم پدر در دفتر خود شعری از سعدی(عَلَيهِ الرَّحمَة) در اين مضمون نوشته بودند:
«دلا یـاران سه قسماند ار بدانی زبـانیانـد و نـانیانـد و جـانی
بـه نانی نـان بـده، از در بِرانش محبـت کـن بـه یـاران زبـانی
ولیکن یـار جـانی را بدست آر به جانش جان بده تـا میتوانی»
اگر یارانی جانی یافتیم که در سیرِ الی الله یار و یاور ما بوده و در مسیر حق ما را همراهی و مساعدت نمايند، دیگر آنها را رها نکنیم و قدر بدانیم و به شدّت در برابر آنان احساس مسئولیت کنيم و در حفظ ایشان از خداوند متعال توفیق بخواهیم.
«امیرالمؤمنين(عَلَيهِ السَّلام) با مردی غیرمسلمان همسفر شدند. او پرسید: ای بندة خدا! کجا میروی؟ حضرت فرمودند: به کوفه میروم. چون به دوراهی رسیدند و مسیر ذِمی جدا شد، امیرمؤمنان(عَلَيهِ السَّلام) در پی او رفتند. ذمی گفت: چرا با من می آیی؟ آن حضرت فرمودند: این از آداب خوب همسفری است که چون انسان از همسفر خود جدا میشود، اندکی وی را مشایعت و بدرقه کند. پیامبر ما این گونه امر فرموده است. ذمی پرسید: آیا همین گونه فرمود؟ حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: بلی، ذمی گفت: به راستی پیروان او به جهت رفتار کریمانة او از وی پیروی کردند، پس من تو را گواه میگیرم که پیرو دین تو هستم. آنگاه ذمی با شناختن امیرمؤمنان علی(عَلَيهِ السَّلام) اسلام آورد»[4].
«بارالها! به روان مقدّس حضرت محمّد و آل محمّد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مولا و مقتدايمـان حضـرت وليّعصـر (عَجَّلَ الله تَعالي فَرَجَهُ الشَّريف) تعجيل بفرما. خداوندا! توفیق عبودیّت و بندگی و تقرّب به ذات اقدست به همة ما مرحمت بفرما. پروردگارا! توفیق توبة واقعی و نصوح و بهره مندی هرچه بالاتر از ایام و لیالی مقدّس به همة ما مرحمت بفرما. بارالها! توفیق احساس مسئوليّت در مورد حقوق ديگران و ادای حق همنشينان به همة ما عنايت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق و سوریه نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
1- ارشاد القلوب، ج1، ص60
2- جهادالنّفس وسائل الشّيعه، ترجمة افراسيابی، ص121
3- بیان نورانی امام صادق(عَلَيهِ السَّلام)؛ بحارالانوار، ج67، ص25
4- کافی، ج2، ص670