آية شريفة سابق در مورد تحريف کتاب آسمانی تورات و انجيل توسّط اهل کتاب و نيز دشمنی های اهل کتاب با حضرت پيامبر اسلام(صَلَّیا للهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) بود. مطلبی که در مورد آية شريفة مورد بحث، قابل توضيح میباشد، اين است که: خداوند، علمای يهود و نصاری را با وجود آن همه گناه و آلودگی و قذارت و پليدی که قذارتی بالاتر از شرک و تحريف کتاب آسمانی وجود ندارد، دعوت به ايمان و اسلام و پذيرش قرآن مجيد میفرمايد و اين امر، پيام جاويدان دارد که راه توبه و بازگشت و اصلاح، به روی هيچکس، حتّی آلوده ترين مردم بسته نيست. وقتی خداوند متعال نمی فرمايد که اينان الی يوم القيامه مورد آمرزش قرار نمی گيرند، بلکه به دين و اسلام دعوت می فرمايد، بندگانش نيز وظيفه دارند که از هيچکس قطع اميد نکنند و راه هدايت را به سوی کسی نبندند و کسی را نااميد از رحمت الهی ننمايند. آری، وقتی خداوند باب هدايت و اسلام را به روی کسی نمیبندد، شما هم نبنديد و باز بگذاريد تا مردم به اين طريق به سوی ايمان و هدايت بازگردند. خداوند متعال، حتّی طاغوت و ملعونی مانند فرعون را هم توسّط حضرت موسی(عَلَيهِ السَّلام) به ايمان آوردن دعوت فرمود، به اين صورت که به حضرت موسی(عَلَيهِ السَّلام) فرمود: به طرف فرعون برو و بگو: آيا میخواهی پاک شوی؟ «اِذْهَبْ اِلی فِرْعَوْنَ اِنَّهُ طَغی﴿17﴾ فَقُلْ هَلْ لَكَ اِلی اَنْ تَزَكّىٰ﴿18﴾»[1]. از اينرو معـلوم میشود فرعـون هم اگر بخواهد برگردد و پـاک شود، راه به روی او هم بـاز است. خدای سبحان بـه حضرت موسی(عَلَيهِ السَّلام) میفرمايد: «فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّنا»[2] گرچه فرعون، دشمن من است، ولی با ملايمت با او رفتار کنيد و با گفتار نرم و ملاطفت، او را به دين دعوت نماييد. همچنين آية شريفة مذکور، راه امر به معروف و نهی از منکر و دعوت به دين را می آموزد که بايد با نرمی صورت گيرد. تأثير امر به معروف و نهی از منکر و ارشاد و هدايت در صورتی است که با گفتار لَيِّن و بيان ملايم باشد، چراکه خشونت و تندی و تحقير، موجب دافعه میگردد.
همانطور که در جلسة سابق استفاده شد، خداوندمتعال بندگانش را مورد آزمايش قرار میدهد. خداوند به يهوديان فرمود که روز شنبه صيد نکنيد و سپس، ماهيان را روزهای شنبه بر روی آب قرار داد تا آنها را بيازمايد. امتحان و آزمايش برای همه، از دانش آموزِ ابتدايی گرفته تا صاحبان مقامات عالية معنوی سخت است. استاد جوادی آملی فرمودند: خداوند متعال برای حجّاج، صيد برّی را حرام فرمود «حُرِّمَ عَلَيْكُمْ صَيْدُ الْبَرِّ ما دُمْتُمْ حُرُما»[3]، از طرف ديگر حيوانات را از جلوی چشم افراد مُحرم عبور میدهد تا آنان را مورد آزمايش قرار دهد. همچنين خدای سبحـان، از سويی بـه مردان دستـور میفرمايد که به نامحرم نگاه نکنند و از سوی ديگر، نامحرمان را از جلوی ديد آنان عبور میدهد تا آنان را بيازمايد. وقتی خداوند متعال چيزی را تحريم و منع میفرمايد، آزمايش افراد را هم از همان جنس قرار میدهد و مقام و موقعيّت و ارزش و اعتبار و محبوبيّت هر کسی به ميزان روسفيدیِ او از آزمايشات است.
1- برو به سوی فرعون همانا او طغيان کرده است﴿17﴾ پس بگو آيا هست برای تو ميلی به اينکه پاک شوی؟﴿18﴾ (مبارکه نازعات/17و18).
2- پس بگوييد او را گفتاری نرم (مبارکه طه/44).
3-حرام کرده شد بر شما شکار بيابان(خشکی)، مادام که مُحرم باشيد (مبارکه مائده/96).