ماه مبارک رمضان، عالی ترین زمان لک زدایی و غبارروبی و رهزن زدایی است. ماه مبارک رمضان، ضیافت الله اعظم و میهمانی پروردگار است. دوازدهمین منزل این ضیافت به محضر حضرت امام زمـان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) و عزیـزان محترم تبریـک و تهنیـت عرض می شود. وقتی ماه مبارک رمضان عیدِ یکماهه است که خدای سبحان بر بندگانش انعام فرموده، لذا هر روز و شبش و هر لحظه اش عید است. تا چشم بر هم زدیم، بیش از یک سوم این عید (ماه مبارک رمضان) سپری شد. ما در برابر برخی نعمت های بزرگ کمتر تشکر می کنیم که یکی از آنها ماه مبارک رمضان است. اگر انسان بداند که ماه مبارک چه تحفۀ ربّانیه ای است، و مقرّر نشده مگر برای اینکه انسان را خدایی و بهشتی کند و از حضیض ذلّت به اوج عزت برساند، در آن صورت همراه با امام سجاد(عَلَيهِ السَّلام) به استقبال ماه مبـارک می رود و در فراق ماه مبـارک، آنچنـان محزون و غمگین می گردد. ماه مبارک رمضان، سراسر عید است، سراسر بارش نعمت خاص میزبان کریم است. ماه مبارک رمضان، میهمانی کرامت است و میزبان هم کریم است. در عظمت مـاه مبـارک رمضـان همین بـس کـه رسول خدا(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) فرمودند: «اِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَكَّلَ مَلائِكَتَهُ بِالدُّعاءِ لِلصّائِمين»[1] همانا خداوند عزّ و جلّ عدّ ه ای از فرشتگانش را برای دعا کردن برای روزه داران موکّل فرموده است. اما این بیان نورانی شامل آن روزه داران حقیقی می گردد که روزه داریشان مورد امضاء میزبان کریم و محبوبانش قرار می گیرد.
بزرگان به هر جایی رسیدند، از راه تعقّل و تفکّر بوده است. با تعقّل و تفکّر از ظاهر عبور کرده، به باطن رسیده و به عبودیّت و بندگی نائل شدند و درسها گرفتند. «از خداوند متعـال درخواست می کنیم توفیق تعقّل و تفکّر و اندیشه و درک حقیقت ماه مبارک رمضان به همۀ ما عنایت بفرماید و همانطور که ما را وارد ظاهرِ ماه مبارک رمضان فرموده، وارد حقیقت و باطن و روح و جان آن نيز بفرماید». با تعقّل و تفکّر پیرامون ماه مبارک رمضان این حقیقت برای انسان روشن می شود که خدای سبحان، کتاب آسمانی خود را در ماه مبارک رمضان که بهار قرآن است نازل فرموده «لِکُلِّ شَیْءٍ رَبيعٌ وَ رَبيعُ الْقُرآنِ شَهْرُ رَمَضانَ»[2]، و دعـوتـی آسمـانی توسط آسمانی ترینِ انسـان ها، يعنی وجود مقدّس حضرت پیـامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) از بندگانش به عمل آورده و الگوهای آسمانی را برای رشد و تعالی ایشان مقرّر فرموده است، و در کتاب آسمانی خود نيز می فرماید: شما رزقتان آسمانی است «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُكُمْ»[3]. وقتی سخن از روزی های ظاهری و مادی می باشد، انسان با حیوانات مشترک است «كُلُوا وَ ارْعَوْا اَنْعامَكُم»[4]، «مَتاعاً لَكُمْ وَ لِاَنْعامِكُم»[5]، ولی وقتی سخن از روزی های باطنی و معنوی است، می فرماید: رزق شما آسمانی است. پس دعوت، آسمانی، کتاب، آسمانی، الگوها، آسمانی و رزق و روزی ها نيـز آسمـانی هستند. خداونـد متعـال در قرآن کریم می فرمـاید: «اَ وَ لَمْ يَرَوْا اِلَى الطَّيْرِ فَوْقَهُمْ صافّاتٍ وَ يَقْبِضْنَ»[6] آیا نمی نگرند به پرندگان بالای سرشان که چگونه بالهایشان را باز و بسته می کنند. شما انسانها به عنوان اشرف مخلوقات، قدرت رشد و صعود بالاتری دارید. البته انسان بالقوّ ه اشرف مخلوقات است و در صورت تلاش و به فعلیّت رسانیدن استعدادهای باطنی، به این مقام نائل می شود.
«طَیَران مرغ دیدی، تو ز پای بند شهوت
بِـدَر آی تـا ببیـنی طَـیـَران آدمیّـت»[7]
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «تَعالَوْا»[8] و در مورد دیگری آمده است: «يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا ما لَكُمْ اِذا قيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فی سَبيلِ اللهِ اثّاقَلْتُمْ اِلَى الْاَرْض»[9]. خداوند متعال درواقع این حقیقت را می رساند که شما موجود آسمانی هستید، این همه به زمین نچسبید، شما بُعد آسمانی دارید. انسان فطرتی دارد و طبیعتی. بُعد آسمانی انسان، فطرت او، و بُعد زمینی او، طبیعت اوست. بُعد زمینی انسان شامل غرایز اعم از خوردن، خوابیدن، غریزه جنسی و... است که در آن با حیوانات مشترک است. اگر انسان، بُعد آسمانی نداشت، خداوند از او دعوت آسمانی به عمل نمی آورد و الگوهای آسمانی و رهبران آسمانی برایش ارسال نمی فرمود. اما متأسّفانه اغلب انسانها به بُعد زمینی کـه زیر خـاک میرود، بیشتر از بُعد آسمـانی توجه می کنند. اینکه ویتامین بدنشان کم نشود، کلسیم شان کم نگردد و...، امّا به آن بُعد ملکوتی و آسمـانی که زیر خاک نمی رود و باقی می ماند، توجه چندانی ندارند. خداوند متعال با این دعوتها، این حقیقت را میرساند که انسان لایق صعود و تعالی است.
«مرغ بـاغِ ملکوتم نِیَم از عالم خـاک
چند روزی قفسی ساخته اند از بدنم»[10]
جسم و بدن انسان چند روزی غالب است، لکن روح انسان که سوار بر جسم و کالبد می باشد، بسیار شرافت و عظمت دارد و ماه مبارک رمضان، ماه قوّت گرفتنِ بُعد آسمانی و روح انسان است.
«این دهـان بستی دهـانی بــاز شد
تـا خـورنـده لقمـه هــای راز شـد
لب فـرو بـنـد از طعـام و از شـراب
سوی خـوان آسمــانی کـن شتـاب
گر تـو این انبـان ز نـان خـالی کنی
پُـر ز گـوهرهــای اجــلالـی کنـی
طفـل جـان از شیر شیطـان بـاز کن
بعـد از آنـش بـا مَـلَـک انبـاز کُـن
چند خوردی چرب و شیرین از طعام؟
امتحـان کن چنـد روزی در صیـام»[11]
هر چقدر که جسم انسان در مشقّت باشد، روح در مسرّت است و به همین علّت، میهمانی خداوند، میهمانی گرسنگی است. خداوند متعال، آن میزبان کریم، بندگانش را با گرسنگی پذیرایی میفرماید، چراکه آثار گرسنگی برای بارور شدنِ روح خیلی مؤثّر است. خداوند میخواهد بندگانش یک ماه بر سر سفرۀ کرامتش بنشینند و با او مأنوس شوند و خدایی گردند. خداوند میخواهد بندگانش یک ماه الهی و خدایی زندگی کنند تا این یک ماه را به تمام طول سال انتقال دهند و تمـام سال برای آنـان ضیافت الهی باشد. خداوند سبحان میخواهد بُعد آسمانی انسان چنان رشد کند که بر بُعد جسمانی و دانیهاش حاکمیّت یابد، چراکه بُعد آسمانی، بُعد عالی، و بُعد زمینی، بُعد دانی است. در ماه مبارک رمضان عالیترین و زیباترین و بهترین شرایط فراهم آمده است تا انسان آسمانی گردد و فطرت او بر طبیعتش غلبه کند. زمین و زمان رسالت دارند تا انسان را صعود دهند. ماه مبارک رمضان بهار قرآن است و قرآن کریم در این ماه نازل شده تا انسان صعود کند و صاعد گردد. انسانهای عرشی به فرش آمدهاند تا فرشیان عرشی شوند. خداونـدِ بنده نواز از بـاب بنده نوازی اش، هرچیزی را در عالم، خادم انسان قرار داده است، حتّی لحظات و ساعات شبانه روزی در مسیر رشد و کمال و آسمانی کردن انسان رسالت دارند، و حال ماه مبارک رمضان با قدرت و عظمت بالاتری در راستای تحقّق این مهم در جریان است، چراکه عید جانها و آسمانی شدن و خدایی گشتن است و اگر در قنوت نماز عید فطر خداوند را اینچنین میخوانیم که: «اَللّهُمَّ اَهْلُ الْكِبْرِياءِ وَ الْعَظَمَةِ...»[12]، به این علّت است که روزه دار حقیقی، در طول یک ماه، به صاحب کبریایی و عظمت نزدیکتر میشود.
[1]- الکافی، ج4، ص64
[2]- برای هر چیـزی بهـاری است و بهـار قرآن مـاه مبـارک رمضـان می بـاشد (بيان نورانی حضرت امام محمّدباقر(عَلَيهِ السَّلام)؛ اصول کافی، ج2، ص630).
[3]- و در آسمان است روزی شما (مبارکه ذاریات/۲۲).
[4]- بخورید و بچرانید چهارپایانتان را (مبارکه طه/۵۴).
[5]- مايۀ بهره مندی برای شما و برای چهارپایانتان (مبارکه نازعات/۳۳).
[6]- مبارکه ملک/۱۹
[7]- سعدی(عَلَيهِ الرَّحمَة)
[8]- بياييد بالا (مبارکه نساء/61).
[9]- ای کسانی که ایمان آورده اید، چه شده برای شما زمانی که گفته می شود برایتان فرار کنید به سوی خداوند، به زمین چسبیدهاید (مبارکه توبه/۳۸).
[10]- مولانا(عَلَيهِ الرَّحمَة)
[11]- مولوی(عَلَيهِ الرَّحمَة)
[12]- بارالها که اهل کبرياء و بزرگی (هستی)... (مفاتيحالجنان، فرازی از قنوت نماز عید سعيد فطر).