اولین شب جمعۀ ماه شریف رجب که لیلةالرغائب نام دارد، دارای برکات عظیمی است. آن شب، شب توزیع نعمتهای رغبت آور می باشد و شایسته است که از تمام بدبندگیها و بیراهه رویها توبه کنیم و چشم امید به رحمت واسعۀ الهی داشته باشیم.
«این درگه ما درگه نومیدی نیست
صد بـار اگر توبه شکستی بـازآ»[1]
این شب مقدّس یعنی لیلة الرغـائب، علاوه بر اینکـه شب جمع کردنِ رغیبه هـای الهی است، شب احسـان و خیررسـانی بـه اموات نیز می باشد. در آن شب شایسته است به نفع اموات احسان و انفاق شود که بهترین احسان در حق آنها، پرداخت قرضها و دیون واجب آنها و به عبارتی حق اللهها و حقّ النّاسهایی است که آنان نپرداخته اند.
البته گرچه از این انفاقها و احسـانها خیرهـایی به مردگـان میرسد، ولی خیر کثیر را زندگان و خودِ احسان کننده هامیبرند. مؤمنین با زیارت و یاد اموات، درس توحید و درس عبرت می گیرند. یاد اموات درواقع یک بیدارباش و جَرَس برای مؤمنین جهت بیداری از خواب گران غفلت است. انسان با یاد نمودن و حاضر شدن بر سر خاک اموات، توجه می کند کـه آنـان که امروز چنین زیر خاک آرمیده اند، یک ماه یا یک سال یا مدتی پیش نزد ما بوده اند، لکن امروز دستشان از همه چیز ساقط شده و از دنیا کوتاه گشته است «جَرَس فریاد میدارد که بربندید مَحمِل ها»[2]. یاد اموات انسان را بیدارباش است تا قبل از مرگ بیدار شود.
پس مهمترین درسِ بیداری از خواب غفلت، یاد اموات و حاضر شدن بر سرِ خاک آنان است «كَفٰى بِالْمَوْتِ واعِظاً»[3]. حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) میفرمایند: «اَلنّاسُ نِيامٌ فَاِذا ماتُوا انْتَبَهُوا»[4] مردمان در خوابند، زمانی که مردند بیدار می شوند. خداوند این ایّام و لیالی را قرار داد تـا انسـان ها قبل از مرگ از خوابِ غفلت بیدار شونـد و بهره برداری معنوی نمایند.
همانطور که لیلة الرغائب برای بیداری انسان از خواب غفلت است، همانگونه فصل بهار و بیداری و تحوّل طبیعت نیز جَرَس و بیدارباشی است تا انسان، زندگی و مرگ و حشر و نشر در روز قیامت را در تابلوی فصل بهار ببیند و از خواب غفلت بیدار شود. خداوند متعال درواقع فصل بهار را قرار داد تا خود را به بندگانش بشناساند و آنان از بهار به بهارآفرین برسند. از این بهارِ ظاهری گذشته و در انتظار عید و بهار راستین باشند. در انتظـار روزی که جمال الهی، ظهور میکند، روزی که مولا و مقتدای ما، صاحب اختیار ما، حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) قُطب عالَم امکان ظهور می کنند و عالَم را به قدوم مبارکشان مزیّن می فرمایند و شیعه در انتظار چنین روزی است. در انتظار آن روزی که زمین قطعه ای از بهشت خواهد شد و اموات طمع خواهند کرد که به ایشان نیز اِذن رجعت داده شود تا در محضر امام کامل، کمال بالاتری پیدا کنند و به درجات توحید و قرب بالاتری نائل شوند.
پس امید است که با بهره مندی از نعمتهایی که خداوند در اختیارمان قرار داده و با اجتناب از آنچه که نهی فرموده، که بالاترین شکر و سپاس به درگاه الهی است، بطور نسبی شبیه منتظَر شده و لایق حضور گردیم و انشـاء الله تعـالی پایگـاه مطمئن و ظرف مناسبی برای آن بهـار حقیـقی و مظروف نورانی، یعنی وجود مبارک حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) را فراهم آوریم «اَلسَّلامُ عَلى رَبيعِ الْاَنامِ وَ نَضْرَةِ الْاَيّامِ»[5].
۱- ابوسعید ابوالخیر(رَحمَةُاللهِ عَلَیه)
۱- حافظ(رَحمَةُاللهِ عَلَیه)
[3]- کافی است مرگ از لحاظ موعظهگربودن (بيان نورانی حضرت امام علی(عَلَیهِ السَّلام)؛ بحارالانوار، ج70، ص342).
[4]- بحارالانوار، ج50، ص134
۱- سلام بر بهار مخلوقات و طراوت و تازگی روزها (مفاتیح الجنان، فرازی از زیارت حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف)).