ماه ربیع الاوّل ماه سرور اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِم السَّلام) و شیعیان است. شیعیان و محبّان آن بزرگواران غم و شادی و سرورشان در راستای غم و شادی و سرور اهل بیت عصمت و طهـارت(عَلَيهِم السَّلام) است. خداونـد متعـال در قرآن کریم در موردی میفرماید: «لا تَفْرَحْ اِنَّ اللهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحين»[1]، لکن در مورد دیگری هم میفرمایند: «قُلْ بِفَضْلِ اللهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا»[2]. حال چگونه این دو قابل تفکیک است؟ حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) میفرمایند: «شیعَتُنا خُلِقُوا مِنْ فاضِلِ طینَتِنا وَ عُجِنُوا بِمآءِ وَلایَتِنا یَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا وَ یَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا»[3] شیعیان ما از باقیماندۀ گِل ما خلق شده اند، و عجین شده اند به آب ولایت ما، محزون می شوند از حُزن ما و شادمان می شوند به شادمانی ما. اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِم السَّلام) در ماه ربیع الاوّل شادمانند. زیباترین ولادت، زیباترین ولایت، زیباترین هجرت و زيباترين وصلت در این ماه واقع شده، ولذا شیعیان هم به همین مناسبتها شادمانند و پرواضح است که چنین شادیهایی که در راستای شادی حضرات اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) باشد، عبادت محسوب شده و رشد دهنده و کمال بخش خواهد بود.
یکی از زیباترین برکات ماه ربیع الاوّل بعد از شهادت حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) ولایت و امامت حضرت امام زمان(عجِّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف) میباشد. لازم به ذکر است که یکی از استثنائات و ویژگیهای حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) این است که از حضرات اوصیاء(عَلَيهِم السَّلام) گاهی حدود بیست یا بیست و پنج بار به حج مشرّف شده اند، ولی شدّت خفقان در زمان آن بزرگوار به حدّی بود که تا سن بيست و هشت سالگی حتّی یک بار هم به حجّ مشرف نشده بودند و این امر در مظلومیّت ایشان کافی است. گرچه آنان، خودِ حجّ و ایمان و قرآن مجسّم هستند، همانطور که حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «اَنَا ابْنُ مَكَّةَ وَ مِنٰى اَنَا ابْنُ زَمْزَمَ وَ الصَّفا»[4] منم فرزند مکه و منی، منم فرزند زمزم و صفا. قسمت اعظم عمر شریف حضرت امام حسن عسکری(عَلَيهِ السَّلام) در حبس و زندان سپری شد. کلمۀ «عسکر» به معنای لشکر است و به این علّت به این لقب ملقب شدند که بسیار تحت نظر حکومت وقت بودند. آری بعد از شهادت آن حضرت در هشتم ماه ربیع الاوّل، وجود مقدّس حضرت امام زمان(عجِّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف) از طرف خدای سبحان به عنوان خاتم الاوصیاء تاج امامت و ولایت را بر سر نهادند، همانطور که بعد از شهادت حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ)، حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) به عنوان سیّد الاوصیاء از سوی خداوند تبارک و تعالی به مقام امامت و ولایت رسیدند و تاجگذاری شدند. حال، هم ولایت حضرت سیدالاوصیـاء و هم حضرت خاتم الاوصیاء(عَلَيهِم السَّلام) در ماه شریف ربیع الاوّل میباشد. مهمترین وظیفۀ شیعه در عصر غیبت امام زمان(عجِّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف) انتظار است که افضل عبادات می باشد «اَفْضَلُ الْعِبادَةِ انْتِظارُ الْفَرَج»[5]. حال سؤالی مطرح میشود که آیا معنای انتظار آن است که شیعه فقط برای ظهور حضرت، نماز بخواند و دعا کند و ختم بگیرد و صدقه دهد؟ گرچه تمام اینها زیباست و در راستای محبت اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) است، ولی امام آور نیست و صاحبش را در ردیف منتظران حقیقی قرار نمیدهد. انسان هرگز با صِرف دعا و ختم و صدقه منتظر محسوب نمیشود.
حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) در مورد انتظار که بالاترین وظیفۀ شیعه است، فرمودند: «اَفْضَلُ جِهادِ اُمَّتِی انْتِظارُ الْفَرَج»[6] بافضيلتترین جهادِ امّت من، انتظار است. پس معلوم میشود که منتظر حقیقی، مؤمن واقعی و جهادگر حقیقی است، که عدل محور و حق محور باشد و از مدار حق خارج نگردد و همواره در راستای اهداف امامش تلاش کند و توجه نماید که امامش از او چه میخواهد؟ دیدار ظاهری امام(عَلَيهِ السَّلام) انسان را به مقصد نمیرساند، لذا منتظر حقیقی در چهـارچوب ظواهر محدود نیست، بلکه درصدد جلب رضـایت امام(عَلَيهِ السَّلام) می باشد. حال شایسته است توجه نماییم که آیـا ما در ردیف منتظران حضرت محسوب میشویم و آیا امام(عَلَيهِ السَّلام)، انتظار ما را امضاء میفرمایند؟
حضرات معصومین(عَلَيهِم السَّلام) نور واحده هستند و اگر هر کدام به جای دیگری بودند، همان کاری را انجام میدادند که آن امام در زمان خود انجام میدادند. لکن امروزه مردم دین و حقایقِ آن را چنان دگرگون کردهاند، بطوری که وقتی امام(عَلَيهِ السَّلام) ظهور بفرمایند، دین را نشناخته و میفرمایند: آیا این دین جدّ من است؟!
«دین تـو را در پـی آرایـش‌اند در پی آرایـش و ویـرایـش‌اند
بس که ببستند بر او برگ و ساز گر تـو ببینی نشنـاسیش باز»
[1]- شاد نباش، همانا خداوند دوست ندارد بسیار شادها را (مبارکه قصص/۷۶).
[2]- بگو به فضل خداوند و به رحمتش، پس به آن باید شاد شوند (مبارکه یونس(عَلَيهِ السَّلام)/۵۸).
[3]- شجره طوبی، ج۱، ص۳
[4]- خطبۀ حضرت امام سجاد(عَلَيهِ السَّلام) در مسجد شام، مقتل خوارزمی، ج۲، ص۶۹
[5]- بافضيلت ترين عبادت، انتظار فرج است (بيان نورانی حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ)؛ بحارالانوار، ج52، ص125).
[6]- بحارالانوار، ج74، ص143