همانطور که در جلسات سابق استفاده شد، حضرات انبیاء عظام(عَلَيهمِ السَّلام) و به دنبالشان اوصیای کرام(عَلَيهمِ السَّلام) هر زمان که ارسال می شدند، رسـالتشـان این بود کـه دست روی دردهـای جـامعه می گذاشتند، به عنوان نمونه: در زمان حضرت شعیب(عَلَيهِ السَّلام) مردم به گران فروشی مبتلا بودند و حضرت بعد از دعوت به توحید، مردم را از گران فروشی برحذر داشتند. در زمان حضرت لوط(عَلَيهِ السَّلام) نیز چون مردم به مشکل اخلاقی مبتلا بودند، آن حضرت، مشکل اخلاقی را مطرح فرمودند. در زمان حضرت عیسی(عَلَيهِ السَّلام) طب و طبابت در اوج قرار داشت، ولذا معجزة آن حضرت این بود که مرض برص و پیسی و کورِ مادرزاد را درمـان می کردند و مردگـان را بـه اذن الله زنـده می کردند. همچنین در زمان حضرت موسی(عَلَيهِ السَّلام)، سحر و جادو در اوجِ خود قرار داشت، ولذا معجزة آن حضرت، ید بیضاء و تبدیل عصا به اژدها بود. به همین ترتیب در زمان حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) شعر و شاعری و ادبیّات در اوجِ خود قرار داشت، ولذا معجزة آن حضرت، قرآن کریم می باشد که در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارد و احدی نتوانسته که سوره ای حتّی بمانند سورة کوثر را بیاورد. مربّیان و معلّمان محترم نیز شایسته است که طبق برنامة حضرات انبیاء و اوصیاء(عَلَيهمِ السَّلام) اقدام نمایند و در درمانِ دردهای جامعه که مردم به آن مبتلا هستند، تلاش نمایند.
یکی از برنامه های خطرناکِ دشمنان و منافقین، ایجاد جنگ روانی از طریق شایعه پراکنی میان مسلمانان است. در زمان پيامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه)، عدّه ای اخبار جنگ را می گرفتند و خبرهای پیروزی یا شکست را توسعه می دادند و شایعه پراکنی می نمودند و موجب نگرانی مسلمانان و خانواده های رزمندگان و تزلزل ایمان ها می شدند. پیام های قرآن کریم، الی یوم القیامه زنده و جاویدان است و برای همیشه انسان تربیت می کند و مجاهد می پروراند. امروز هم تاریخ تکرار می شود و ادامه دارد و شایعه سازی و شایعه پراکنی، بازار داغی داشته و موجب ایجاد جنگ روانی و مضطرب شدن انسان ها می گردد.
خدای سبحان در آیة شریفة سابق، منافقان را بخاطر مسئلة شایعه پراکنی و منتشر کردن اخبار بصورت مستقیم و بدون صلاحدید رهبران الهی، مذمّت فرمود و بدین ترتیب روشن گردید که اولاً صفت شايعه پراکنی از اوصاف منافقین است و صفت مؤمنان و مسلمانان نیست و ثانیاً این صفت حربة شیطان می باشد. دشمنان اسلام از صدر اسلام تاکنون همواره از این طریق، لطمه های بسیاری به دین مبین اسلام وارد کرده اند. در حال حاضر نيز ملاحظه می شود که با توسعة تکنولوژی، بازار شایعات تا چه اندازه گرم است. امروزه مردم با پیشرفت دستگاه های رسانه ای و شبکه های اجتماعی، گرفتار این معظل عظیم اجتماعی شده اند، بطوری که خبری یا عکسی منتشر می شود و به دیگران فرستاده می شود و اسرار و آبروی مردم زیر سؤال می رود، و ارسال کنندگان توجّه ندارند که در کنارِ تاراج شدنِ آبروی دیگران، چطور ایمان های خودشان مورد تاراج قرار می گیرد.
قابل توجّه است: خداوند متعال در سورة مبارکة نور در مذّمت و ملامت شایعه پراکنی می فرماید: «اِنَّ الَّذينَ يُحِبُّونَ اَنْ تَشيعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ اَليمٌ فِی الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ»[1]. خدای سبحان نفرموده کسانی که گناه کردند و تهمت زدند، بلکه می فرماید: کسانی که دوست می دارند گناهان را اشاعه دهند و فواحش را فاش سازند، برای ايشان عذاب دردناکی در دنيا و آخرت وجود دارد، فلذا شایسته است در این مورد دقّت و اهتمام کافی به عمل آید؛ مبادا در مرحله ای از مراحل، ما هم با ارسال برخی مطالب یا عکس ها و... مشمول آیة شریفة مذکور گردیم. انتقال دادن اسرار و عکس ها و... به دیگران به هر طریق که باشد، اگر راست باشد، غیبت است و اگر دروغ باشد تهمت و افتراء می باشد.
از وقتی که گوشی های پیش رفتة اَندروید وارد کشور ما شده است، چه اختلافاتی که در خانواده ها به وجود نیامده و چه تهمت ها و افتراهـایی کـه از این طریـق بـه افراد زده نشده است و چه کانون های صلح و صفایی که متلاشی نشده اند و چقدر اضطراب و نگرانی و جنگ روانی که در میان مردم ایجاد نگشته است.
شاید به نظر انسان مسائلِ مذکور سبک جلوه گر شود، درحالی که وقتی به آیة شریفه در مبارکة نور و بیانات نورانی حضرات معصومین(عَلَيهمِ السَّلام) دقت کنيم، درمی یـابیم کـه اشـاعه دهنـده و عمل کنندة گناه یکی است. حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) فرمودند: «آبروی مؤمن با خون مؤمن مساوی است». همچنین فرمودند: کسی که گناهان و فواحش را اشاعه بدهد، همانند کسی است که این کار را آغـاز کـرده است «مَنْ اَذاعَ فـاحِشَةً كـانَ كَمُبْتَدِئِهـا»[2]. پس اشاعه دهندة گناه با انجام دهندة آن یکسان می باشد.
«محمّد بن فضيل گويد: به امام كاظم(عَلَيهِ السَّلام) عرض كردم: فدايت شوم، دربارة يكى از برادرانم چيزى شنيدهام كه برايم ناخوشايند است، از او در اين باره پرسيدم و او انكار كرد، درحالى كه گروهى مورد اطمينان اين خبر را به من دادهاند، امام(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: اى محمّد! شنيدهها و ديدههايت را درباره برادرت نادرست و دروغ شمار هر چند پنجاه تن نزد تو (بر كارى از برادرت) سوگند بخورند و برادرت سخنى برخلاف آنان گويد، سخن برادرت را راست شمار و آنان را دروغگو بدان و سخنى درباره او پخش مكن كه او را سرافكنده و بىآبرو سازى و حيثيّت او را به باد دهى كه در اين صورت از كسانى خواهى بود كه خداى گرامى و بزرگ دربارة آنان فرموده است: «اِنَّ الَّذينَ يُحِبُّونَ اَنْ تَشيعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ اَليمٌ فِی الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ»»[3]. حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) نيز فرمودند: «وَ الْمُذيعُ بِالسَّيِّئَةِ مَخْذُول»[4] فاشكنندة گناه مخذول است.
پس با توجه به اهمیّت موضوع، شایسته است که خواهران محترم مبلّغ و مربّی، مردم را از مسئولیّت و قباحت و شناعتِ گسترش شایعه و اسرار دیگران و مضرّات آن آگاه سازند.
لازم به ذکر است: تعریف گناهِ خود و اسرار دیگران، معصیت کبیره است، چراکه بـاعث از بین رفتن قبـاحت و شنـاعت گنـاه در جامعه می گردد. حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) می فرمایند: «اَشَدُّ الذُّنُوبِ مَا اسْتَهانَ بِهِ صاحِبُه»[5]. طبق فرمودة خـدای سبحـان مؤمنان برادرانِ یکدیگرند «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ»[6]، «ما خَلْقُكُمْ وَ لا بَعْثُكُمْ اِلاّ كَنَفْسٍ واحِدَةٍ»[7]، فلذا وظیفه دارند هر وقت شایعه ای از دیگران دریافت کردند یا عکس و صدایی به ایشان رسيد، از شیوع دادن و گسترش آن خودداری کنند، چراکه یقیناً صاحبش، راضی به افشاء آن نیست.
پس معلوم می شود شایعه پراکنی و فاش کردن اسرار مردم، علاوه بر حق الله، بزرگترین حق النّاس هاست، فلذا اگر در این مورد قصور و کوتاهی صورت گرفته و حق النّاسی بر ذمّه داریم، شایسته است سریعاً توبه کنیم و حقِّ ضایع شده را از طريق حليّت طلبی اصلاح و جبران نماییم. گنـاهـانِ بینی و بین الله بـا توبه بخشوده می شوند، ولکن حقّ النّاس ها برای انسان خیلی سنگین تمام می شود و آثار و تبعاتِ سوء آن در دنیا و آخرت، انسان را گرفتار می کند. خداوند، عدل محض است و اگر کسی حقّ الناسی بر ذمّه داشته باشد و بدون تسویه حساب و جلب رضایتِ طرف از دنیا برود، در روز قیامت صاحب حق را حاضر می کنند و او هم در آن روز که همة انسان ها شدیداً محتاج هستند، در صورتی از حقِّ خود می گذرد که از اعمال خيرِ طرف مقابل به حساب او واریز شود. وجود مقدّس حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) فرموده اند: «اَلْمُؤْمِنُ حَرامٌ كُلُّهُ عِرْضُهُ وَ مالُهُ وَ دَمُه»[8] آبرو و مال و خون مؤمن حرام می باشد. کسانی که آبروی مردم را دستاویز قرار می دهند، باید بدانند که طرف حساب، خداوند است و با عقوبت الهی روبرو خواهند شد.
[1]- همانا کسانی که دوست می دارند اينکه شيوع يابد زشتی ها در ميان کسانی که ايمان آوردند، برای ايشـان است عذابی دردناک در دنيـا و آخرت (مبارکه نور/19).
[2]- بحارالانوار، ج70، ص384
[3]- ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص247
[4]- الکافی، ج2، ص428
[5]- شديدترين گناهان آن است که صاحبش آن را سبک شمارد (تفصيل وسائل الشيعه، ج15، ص312).
[6]- اين است و جز اين نيست که مؤمنان برادرند (مبارکه حجرات/10).
[7]- خلق نکرديم و مبعوث نکرديم شما را مگر مانند نفس واحد (مبارکه لقمان/28).
[8]- بحارالانوار، ج74، ص162