بالاترين فضل عام خدای سبحان بر بندگان که بالاتر از آن نعمتی نيست و شامل حال تمام انسانهاست، نعمت رسالت و نبوّت است. حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) در مورد آية شريفة «وَ لَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ»[1] که در مورد فضل است، میفرمايند: «فضل خدا، پيامبر(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) است و رحمت او، ولايت ائمه(عَلَيهِم السَّلام) میباشد»[2]. ما انسانها، حيات انسانی خود را مديون آن بزرگواران هستيم، همانطور کـه حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) میفرمايند: «وَ لَوْ كٰانُوا كَذلِكَ لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْاِنْسانِيَّةِ اِلىٰ حَدِّ الْبَهيمِيَّةِ»[3]، اگر نعمت رسالت نبود، انسان از حدود انسانی به حدّ حيوانی سقوط میکرد. آری انسان اين حيات انسانی را به برکت نعمت و رحمت و فضل خداوند دارد «فَلَوْ لا فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخاسِرين»[4].
پس اگر خداونـد متعـال نعمت رسـالت و نبـوّت را چنين عظيـم میشمارد، به اين سبب است که هدايت انسان و رسيدن به حيات طيّبه که نقطة تمايز انسان و حيوان است، توسّط نبی صورت میگيرد. آنجا که هدايت کنار رود، انسان پستتر از حيوان میگردد «اُولئِكَ كَالْاَنْعامِ بَلْ هُمْ اَضَلّ»[5] و در مورد چنين انسانی است که میفرمايد: «سَواءً مَحْياهُمْ وَ مَماتُهُمْ»[6] زندگی و مرگشان مساوی است. پس حيات حقيقی انسان به برکت نعمت رسالت و نبوّت است و چون رسالت، فيض ابدی و ماندگار نيست و بـه وسيلـة حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) سلسلة نبوّت ختم میگردد «ما كانَ مُحَمَّدٌ اَبا اَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لکِن رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيّينَ»[7]، لذا پرچم هدايت، بعد از حضرت پيامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) به دست امامت و ولايت داده میشود که فيض دائمی و جاودان است. وجود مقدّس امام(عَلَيهِ السَّلام)، همان کار نبی را عهده دار است. کوثر جوشان امامت تا قيام قيامت عهده دار هدايت بشريّت هستند. امام(عَلَيهِ السَّلام) قلب عالم امکان است. عالم کالبد است و جان خود را از وجود امام(عَلَيهِ السَّلام) میگيرد. چراکه امام(عَلَيهِ السَّلام) از حيات الهی بهره مند است. چهارده کوثر جوشان، واسطة فيض خدای سبحان هستند و تمام روزیهای مادّی و معنوی، به برکت وجودی آن بزرگواران به عالم افاضه میشوند «وَ بِيُمنِهِ رُزِقَ الوَرٰی وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الاَرْضُ وَ السَّماءُ»[8]، «بِكُمْ يُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَ بِكُمْ يُمْسِكُ السَّماء»[9].
1- و اگر نبود فضل خداوند بر شما و رحمت او (مبارکه نساء/83).
2- ترجمه جلد هفتم بحارالانوار، ج2، ص55
3- و اگر اينچنين بود، البتّه خارج میشدند از حدود انسانی به حدّ حيوانی (صحيفة سجّاديّه).
4- پس اگر نبود فضل خداوند بر شما و رحمت او، البتّه بوديد از زيانکاران (مبارکه بقره/64).
5- ايشان مانند چهارپايان هستند، بلکه ايشان پست ترند (مبارکه اعراف/179).
6- مبارکه جاثيه/21
7- حضرت محمّد(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) پدر هيچ يك از مردان شما نبوده و نيست، ولکن رسول خدا و ختم كننده پيامبران است (مبارکه احزاب/40).
8- و بـه برکت او روزی به خلق میرسد و به وجود او ثابت شده است زمين و آسمان (مفاتيح الجنان، بخشی از دعای عديله).
9- و به واسطة شما (خداوند بر ما) باران رحمت نازل کرد و به واسطة شما آسمان را بپا داشت (مفاتيح الجنان، بخشی از زيارت جامعة کبيره).