آخرین مطلب در مورد امامت و ولایت که بسیار زیباست، این است که امام(عَلَيهِ السَّلام) دو نوع وجود دارند: یکی وجود ظاهری و زمانی و مکانی، و دیگری وجود باطنی و ملکوتی و نوری. وجود ظـاهری امام(عَلَيهِ السَّلام) زمان و مکان دارد و در مکان و مقطع زمانی خاصی حضور دارد؛ امّا وجود نوری امام(عَلَيهِ السَّلام) همه جا هست و حضور دارد. وجود نوری حضرات معصومین(عَلَيهمالسَّلام)، حتّی قبل از خلقت حضرت آدم(عَلَيهِ السَّلام) بوده و برترین مخلوقات و اوّلین آنها هستند. همانطور که حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) فرمودند: «كُنْتُ نَبِيّاً وَ آدَمُ بَيْنَ الْماءِ وَ الطِّين»[1]. از حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) نیز مذکور است: «بودم ولیّ، درحالی که آدم(عَلَيهِ السَّلام) بین آب و گِل بود»[2]. مؤیّد مطلب مذکور این است که: وقتی حضرت آدم(عَلَيهِ السَّلام) بعد از آن ترک اولی، سالیان سال به درگاه الهی گریه کرده و طلب مغفرت نمودند، پنج چهرۀ نورانی مشاهده کردند و پرسیدند اینان کیستند؟ خداوند متعال آنان را معرّفی فرمود و توسّط جناب جبرئيل(عَلَيهِ السَّلام) به حضرت آدم(عَلَيهِ السَّلام) القاء نمود که به ایشان متوسّل شود و آنان را شفیع درگاه الهی قرار دهد «فَتَلَقّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِماتٍ»[3]. آری، آن پنج چهرۀ نورانی، پنج تن آل عبا(عَلَيهمالسَّلام) بودند و حضرت آدم(عَلَيهِ السَّلام) شروع به نام بردن اسماء متبرّک آن بزرگواران کرده و خدای سبحان را به آنان سوگند دادند «يا حَميدُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ يا عالی بِحَقِّ عَلِیٍّ يا فاطِرُ بِحَقِّ فاطِمَةَ يا مُحْسِنُ بِحَقِّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ وَ مِنْكَ الْاِحْسان»[4] و همین که حضرت آدم(عَلَيهِ السَّلام) این سوگندها را به زبان آورد، خداوند توبۀ ایشان را پذیرفت «فَتابَ عَلَيْهِ»[5]. از اینرو معلوم میشود که ما شیعیان چه موهبت عظیمی در دست داریم که همـان حضرات اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهمالسَّلام) میباشند که پیشوایان و رهبران ما هستند و به عنوان الگو و اُسوه برای ما معرّفی شدهاند.
در تأیید وجود نوری امام(عَلَيهِ السَّلام) در جلد بيست و ششم بحارالانوار آمده است که: روزی جناب سلمان و جناب ابوذر به خدمت حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) شرفیاب شدند و از آن حضرت خواستند که در مورد معرفت به نورانیّت توضیح بفرمایند. آن بزرگوار در فرازی از این حدیث شریف فرمودند: «ای سلمان و ای جُندَب(ابوذر)... این من بودم که به فرمان پروردگارم سفینۀ نوح(عَلَيهِ السَّلام) را حمل کردم، این من بودم که به اذن الله حضرت یونس(عَلَيهِ السَّلام) را از شکم ماهی خارج کردم و من بودم که به اذن الله موسی پسر عمران را از رود نیل عبور دادم. و من بودم که حضرت ابراهیم(عَلَيهِ السَّلام) را به اجازۀ خداوند از آتش بیرون آوردم و این منم که نهرها و چشمه های آب را جاری و درختان را به اجازۀ خداوند کاشتم»[6]. این حدیث شریف اشاره به این دارد که امام قلب عالم امکان است و به اذن الله به کائنات و هستی تسلّط دارد و همۀ امور به اذن الله به دست مبارک او انجام میگیرد «اَللّهُمَّ اجْعَلْنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْاَئِمَّةِ عَلَيْهِمُ السَّلامُ»[7].
«بارالهـا! بـه روان مقدّس حضـرت محمّـد و آل محمّـد(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مـولا و مقتدایمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق بيداری از خواب گران غفلت و توبۀ حقيقی از تمام خطاها و قصورها و معاصی به همۀ ما مرحمت بفرما. خداوندا! توفيق تأسّی از انسانهای کامل در تمام زمینهها و سیراب شدن از چشمه کوثر به دست ساقی کوثر به همۀ ما عنایت بفرما. پروردگارا! توفیق صبر و شکر و تسلیم و رضا بر تمام دادهها و مواهب و نعمتها و تمام مصائب و مشکلات به همۀ ما کرامت بفرما. بارالها! توفيق کسب سرمایۀ عالی ترِ ایمان و تقوا و اخلاص و یقین به همۀ ما مرحمت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق، سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
[1]- بودم پیامبر، درحالی که آدم بین آب و گِل بود (بحارالانوار، ج65، ص27).
[2]- کنت ولیاً و آدم بین الماء و الطین (فضایل و سیرۀ معصومین(عَلَيهمالسَّلام)، عباس عزیزی، ص۱۷۸).
[3]- پس فراگرفت آدم از پروردگارش کلماتی را (مبارکه بقره/۳۷).
[4]- اى خداى ستوده به حق محمّد ستوده(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ)، اى خداى ارجمند به حق على(عَلَيهِ السَّلام)، اى آفريدگار به حق فاطمه(سَلامُ اللهِ عَلَيها)، اى احسانبخش به حق حسن و حسين(عَلَيهماالسَّلام) و از توست احسان (بحارالانوار، ج44، ص245).
[5]- پس برگشت به سوی او (توبه پذيرفت از او) (مبارکه بقره/۳۷).
[6]- يا سَلْمَانُ وَ يا جُنْدَبُ قالا لَبَّيْكَ يا اَميرَ الْمُؤْمِنينَ قالَ(عَلَيهِ السَّلام) اَنَا الَّذی حَمَلْتُ نُوحاً فِی السَّفينَةِ بِاَمْرِ رَبّی وَ اَنَا الَّذی اَخْرَجْتُ يُونُسَ مِنْ بَطْنِ الْحُوتِ بِاِذْنِ رَبّی وَ اَنَا الَّذی جاوَزْتُ بِمُوسَى بْنِ عِمْرانَ الْبَحْرَ بِاَمْرِ رَبّی وَ اَنَا الَّذی اَخْرَجْتُ اِبْراهيمَ مِنَ النّارِ بِاِذْنِ رَبّی وَ اَنَا الَّذی اَجْرَيْتُ اَنْهارَها وَ فَجَّرْتُ عُيُونَها وَ غَرَسْتُ اَشْجارَها بِاِذْنِ رَبِّی (بحارالانوار،ج۲۶،ص5).
[7]- خدایا قرار بده ما را از چنگ زنندگان به ولایت اميرالمؤمنين(عَلَيهِ السَّلام) و ائمّه(عَلَيهمالسَّلام)