در قسمت پايانی يادآوری چند مطلب حائز اهميّت است که عبارتند از:
مطلب اول: گرچه زيارت اربعين از اجر و فضيلت بسيار بالايی برخوردار است، لکن چنانچه توفيق تشرّف ظاهری ميسّر نشد، در صورت داشتن قصد و نيّت الهی، يقين بدانيم که جامانده نيستيم «بُعد منزل نَبُوَد در سفر روحانی»[1]. اگر تشرّف ظاهری حاصل نشد، ولی باطناً قلبها را حواله کردهايم، ان شاء الله تعالی از توجّهات آن بزرگوار بهرهمند میشويم، چراکه «با کريمان کارها دشوار نيست»[2]. امّا کسانی که نتوانستند به زيارت ظاهری مشرّف شوند، شايسته است تا برای کسانی که مشرّف شدهاند، دعا کرده و صدقه جدا نمايند، تا بدين وسيله در اجر زيارت ايشان شريک گردند و بخشی از وظيفۀ خويش را بجا آورند.
کسانی هم که توفيق زيارت نصيبشان گرديده و در آنجا حضور يافتهاند، توجه نمايند که حفظ احترام زائرين حضرت اباعبدالله الحسين(عَلَيهِ السَّلام) لازم و ضروری است، چراکه هرگونه احترام و کمک به زائر، در حقيقت احترام بـه مزور میباشد و هر نوع هتک حرمت و بیاحترامی به زائر، بیاحترامی به مزور خواهد بود و باعث کاهش يا بُطلان مراتب اجر زيارت خواهد شد.
مطلب دوم: سابقاً در رابطه با برخی از امور خارقالعاده و برخی مسائل غيرمعمول مطالبی بيان گرديده است. عزيزان محترم! هر غيبگويی و عمل خارقالعاده و حتّی تصرّف در قلوب و کشف و شهود، جنبۀ رحمانی نداشته و ای بسا از جانب شيطان میباشد. آری، هر رويـا و کشف و شهـودی ولو بـا ظـاهر الهی، رحمـانی و مِن جانب الله نيست و گاهی دست شيطان در آن است. خدای سبحان در قرآن کريم میفرمايد: «اِنَّ الشَّياطينَ لَيُوحُونَ اِلى اَوْلِيائِهِمْ...»[3]، يعنی امکان دارد که شيطان حالتی را به انسان القاء کند و به او تعليم دهد و به دست او جاری نمايد و او، آن را الهی بداند. مؤيد اين مطلب جوکيان هندی هستند که نه تنها موحّد نيستند، بلکه مسلمان هم نمیباشند، ولی در اثر برخی رياضتها به جايی میرسند که با يک نگاه قطار را متوقف میکنند و يا سيخ را وارد بدن خود کرده و خارج میکنند، بدون اينکه حتّی يک قطره خون خارج شود و يا اقدام به خوردن خرده شيشه میکنند بدون اينکه ظاهراً آسيبی به ايشان برسد. اين مسائل بيانگر اين حقيقت است که از راه باطل و برخی رياضتهای غيرشرعی و غيرالهی هم میتوان به پارهای از امور دست يافت که البته به هيچ وجه مورد تأييد اسلام نمیباشد. حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) از جايی عبور میکردند، متوجه شدند مردم به دور شخصی جمع شدهاند. سؤال کردند: او کيست؟ گفتند: او مردی است که از غيب میگويد و آنچه در دست پنهان میداريم را بيان می کند. حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) هم چيزی در دست پنهان کردند و آن مرد از آن نيز نام برد. حضرت سؤال کردند: از چه راهی به اينجا رسيدهای؟ پاسخ داد: هرآنچه را که دلم خواسته است، انجام نداده ام و همواره برخلاف ميلم عمل کردهام. حضرت فرمودند: آيا تاکنون خواستهای که مسلمان شوی؟ مرد گفت: خير. حضرت فرمودند: پس چرا اين بار نيز برعکس خواست دلت عمل نکرده و مسلمان نمیشوی؟ مرد شهادتين را بر زبان جاری کرد و مسلمان شد. سپس حضرت چيزی را دست پنهان کردند، ولی اين بار مرد از بيان آن عاجز شد. آری چون اين غيبگويی را از راه باطل به دست آورده بود و با تشرّف به اسلام از بين رفت، اکنون چنانچه بخواهد آن قدرتها را از راه حق بدست آورد، بايد آنقدر پيرو حق و حقيقت باشد و به دين عمل کند و در راه تهذيب و تزکيه تلاش و مجاهدت نمايد تا دوباره و از راه حق به آنها نائل شود.
مطلب سوّم: از طرف خانوادهها خبر میرسد که متأسفانه برخی از خواهران محترم راه افراط را در پيش گرفته و موجب نارضايتی خانواده و بدنامی جلسۀ قرآن گرديده اند. به عنوان نمونه: خواهری چنان به خود رياضت میدهد که به گياهخواری و خامخواری مشغول است و به ندرت گوشت میخورد و يا به خانۀ خويشان و اقربا نمیرود، به اين دليل که ايشان اهل خمس و زکات نيستند و يا چنان در روزۀ مستحبی افراط کرده و بطور پياپی به روزهداری استحبابی مشغول است که بدن او در معرض خطر و بيماری قرار گرفته و موجبات نارضايتی و نفرت خانواده و فرزندان از دين گرديده است.
خدای سبحان در قرآن کريم میفرمايد: «يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَیِ اللهِ وَ رَسُولِهِ»[4] ای کسانی که ايمان آورده ايد، از خداوند و رسول او پيشی نگيريد. به ما فرمودهاند نه از آن بزرگواران عقب بمانيم و نه جلو بيفتيم. حال کدام يک از آن بزرگواران برنامۀ خامخواری و گوشت نخوردن را تجويز فرمودهاند؟! آنچه به ما فرمودهاند پرهيز از اسراف است. ما را از افراطها و تفريطها و اسرافها نهی فرمودهاند. اگر در شرح زندگانی اميرالمومنين علی(عَلَيهِ السَّلام) آمده است: «کم گوشت می خوردند و می فرمودند: شکمتان را قبر حيوان قرار ندهيد»[5]، به معنای اجتناب از زيادهروی در مصرف گوشت است. همانطور که در جای ديگری میفرمايند: «بر شما باد بر مصرف كردن گوشت، زيرا گوشت بدن را چاق مى كند. هر كس چهل شبانه روز گوشت نخورد، اخلاقش بد مى شود»[6]. آری، آنچه که ما را همواره از آن نهی کردهاند، جز افراط و تفريط نبوده است، وگرنه گنجانيدن چند نوبت از انواع گوشتهای مفيد در برنامه غذايی هفتگی لازم است. (البته استفاده از گوشت گاو به علّت برخی مضرّات مورد تأييد نيست*).
همچنين در دين مبين اسلام توصيـۀ فراوانی در مورد مسئلۀ صلۀ ارحام شده است، لکن چنين استفاده شده است که در خانۀ غيرمؤمن کم بخوريد. از اينرو اگر کسی شک کرد که آيا صاحب خانه وجوهات شرعيه را پرداخت میکند يا نه، میتواند از پول خودش مقداری رد مظالم جدا کند. امّا ترک صلۀ ارحام به دليل احتمال عدم پرداخت وجوهات شرعيه جايز نمیباشد.
عزيزان دين اسلام دين اعتدال است «وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ اُمَّةً وَسَطاً»[7]، و ما همواره از افراطها و تفريطها نهی شدهايم، ولذا شايسته است تا با اصلاح چنين اعمالی از افراط و تفريطها دور گرديم. چنين اعمالی هم موجبات نارضايتی خدای سبحان را فراهم میآورد و هم باعث میشود که اين امور افراطی را به جلسۀ قرآن نسبت داده و آن را بدنام کنيم.
«بارالهـا! بـه روان مقدّس حضـرت محمّـد و آل محمّـد(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مـولا و مقتدایمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق بيداری از خواب گران غفلت و توبۀ حقيقی از تمام خطاها و قصورها و معاصی به همۀ ما مرحمت بفرما. خداوندا! توفيق تأسّی از انسانهای کامل در تمام زمینهها و سیراب شدن از چشمه کوثر به دست ساقی کوثر به همۀ ما عنایت بفرما. پروردگارا! توفیق صبر و شکر و تسلیم و رضا بر تمام دادهها و مواهب و نعمتها و تمام مصائب و مشکلات به همۀ ما کرامت بفرما. بارالها! توفيق کسب سرمایۀ عالی ترِ ایمان و تقوا و اخلاص و یقین به همۀ ما مرحمت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق، سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ
صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
[1]- حافظ(عَلَيهِ الرَّحمَة)
[2]- مولانا(عَلَيهِ الرَّحمَة)
[3]- همانا شياطين به دوستان خود (مطالبى مخفيانه) القاء مىكنند (مبارکه انعام/121).
[4]- مبارکه حجرات/۱
[5]- لا ياكل اللحم الا قليلا و يقول لا تجعلوا بطونكم مقابر الحيوان (شرح نهج البلاغه، ج1، ص27).
[6]- شرح نهج البلاغه، ج1، ص60
* حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) فرمودند: «گوشت گاو درد است» (آسمان و جهان، ترجمه كتاب السماء و العالم بحار، ج6، ص235)؛ در موردی نيز از حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِهِ) روایت شده است: «گوشت گاو درد است و شيرش درمان و گوشت گوسفند درمـان است و شيرش درد»(آسمان و جهان، ترجمه كتاب السماء و العالم بحار، ج6، ص235)؛ حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) نيز می فرمايند: «مصرف زيادِ گوشت حيواناتِ وحشی و گاو موجب خشکاندن چشمه های عقل (کاهش عقل و انديشه) و سردرگمی در فهم و درک (ابهام و کندذهنی) و تحجّرذهنی (ديرفهمی و کاهش درک و فهم) و فزونی نسيان و فراموشی می گردد» (رسالة ذهبيّه، ص90).
[7]- و همچنین گردانیدیم شما را امّت ميانه (مبارکه بقره/۱۴۳).