وجود مقدّس حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) عهدی از عهود الهی هستند. توجه کنیم که ما چقدر با آن حضرت عهد بستهایم و چقدر آن بزرگوار را همراهی کردهایم و چقدر به ندای «هَلْ مِنْ ناصِرٍ یَنْصُرُنی» حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) پاسخ دادهایم؟ آن بزرگوار هرآنچه که از فرزندان و بستگان و یاران و اصحاب داشتند، همه را خرج دین نمودند و در راه دین فدا کردند تا دین باقی بماند، چراکه اگر دین بماند، مُتدّین میماند. اگر ایمان بماند، مؤمن میماند، و اگر اسلام بماند، مسلمان میماند، ولذا آن بزرگوار حق بسيار بزرگی بر ذمّۀ دين دارند. علاوه بر آن حضرت، وجود مقدّس حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) نيز حقّ بسيار بزرگی بر گردن ما دارند. اگر نام حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) الی يومالقيامة در کنار قرآن زنده است، نام آن بزرگوار نيز در کنار نام امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) زنده و جاويدان است.
عظمت عاشورا به ماندگاری آن است و ماندگاری عاشورا مشروط به اين دو حقيقت است. قهرمان اصلی عاشورا از مدينه تا کربلا حضرت اباعبداللهالحسين(عَلَيهِ السَّلام) بودند و از کربلا تا مدينه، وجود مقدّس حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) هستند. از آنجائی که روی زمين نبايد خالی از حجّت الهی باشد «اَنَّ الْاَرْضَ لا تَخْلُو مِنْ حُجَّةِ اللهِ تَعالى عَلى خَلْقِهِ كُلَّ عَصْرٍ وَ اَوانٍ»[1]، لذا وجود مقدّس امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) ظاهراً و بنا به مصلحت بالغۀ الهی بيمار بودند و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) احکـام و دستورات و وظايف را از حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) میگرفتند و به سايرين ابلاغ میفرمودند. حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) ظاهراً ساکت بودند و کودکان و اهل حرم در هر موردی میگفتند: عمّه جان به ما اينگونه گفته، و سخن از امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) به ميان نمیآوردند. آری، آن بزرگوار بنا به وظيفۀ الهی ساکت بودند، ولی زمانی که وظيفۀ خطابهگوئی داشتند، به همراهی حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) عاليترين خطابهها را ايراد کرده و چهرۀ سفّاک بنیاميّه را آشکار نمودند.
پس عاشورا دو چهره دارد: چهرۀ قيام آن که مربوط به حضرت اباعبدالله الحسين(عَلَيهِ السَّلام) میباشد، و چهرۀ پيام آن که بر عهدۀ حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) و اصحاب آن بزرگوار و به دنبالشان بر عهدۀ شيعيان آن حضرت است. چهرۀ دوم عاشورا، يعنی چهرۀ پيام آن، به هنگام بازگشت کاروان آزادگان از کربلا به مدينه و يا از عاشورا تا اربعين که چهل منزل به طول انجاميد، نمايان گرديد. در طی اين مسير حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) و اهل بيت حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) منزل به منزل و بـا افشاگریهای خود، چهرۀ سفّاک و خونآشام بنیاميه را معرّفی فرمودند، تا جايی که کسانی که با ساز و دُهُل به استقبال اين کاروان آمده بودند، در اثر اين افشاگریها و مطّلع شدن از حقيقت ماجرا، به سر و صورت خود میزدند و عزاداری میکردند. آری، رسالت عظيم حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام)، پس از شهادتشان به وجود مقدّس امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) منتقل شد تا عاشورا ماندگار و پايدار و جاويدان بماند. اگر جانفشانیها و زحمات و افشاگری های حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) نبود، قيام و شهادت حضرت اباعبداللهالحسين(عَلَيهِ السَّلام) در همان منطقۀ نينوا و کربلا مدفون میشد و از بين میرفت و هدف دشمن نيز از قرار دادن ميدان جنگ در آن منطقۀ دور افتادۀ عراق، اين بود که اطلاع رسانی صورت نگيرد و مردم آگاه نشوند و قيام عاشورا از آن منطقه خارج نشود و جريان در همان جا مدفون گردد و برای هميشه مکتوم بماند، و اگر افشاگری های حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) نبود، دشمن ملعون به هدف شوم خود میرسيد و امروز سخنی از قيام کربلا وجود نداشت، لکن در اثر افشاگری های آنان، قيام عاشورا تداوم پيدا کرد و الی یوم القيامة، زنده و جاويدان گرديد.
«سرّ نی در نينوا می ماند اگر زينب نبود
کربلا در کربلا میمـاند اگر زينب نبود»[2]
حضرت زينب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) بعد از تحمّل آن همه مصائب و مشکلات طاقتفرسا، سه وظيفه و مأموريّت خويش را به عاليترين صورت به انجام رسانيدند که عبارتند از: اول: ماندگار کردن نام حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) و خارج نمودن قيام عاشورا و نهضت کربلا از منطقۀ نينوا. دوم: معرفی و شناساندن حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) به عنوان امام زمان و جانشين امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) و سوم: مديريّت کاروان خاندان امام حسين(عَلَيهِ السَّلام).
آن بانوی جليلالقدر، پس از تحمّل آن همه مصيبت و مشاهدۀ آن وقايع هولناک، تمام اين امور را به عاليترين صورت مديريّت کردند و چنان با استقامت و شجاعت مثالزدنی خطابهگويی کردند و دشمن را درهم کوبيدند که گويی وجود مقدّس مولیالموحّدين اميرالمؤمنين علی(عَلَيهِ السَّلام) سخن میگفتند و در حقيقت خطابههای ايشان فرياد حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) بود که از حلقوم حضرت زينب(سَلامُاللهِعَلَيها) به گوش میرسيد. در روايتی آمده است: «بشير بن خزيم اسدى می گويد: من در آن روز، به زينب دختر على(عَلَيهِ السَّلام) نظر كردم، به خدا قسم زنى باحياتر و سخنورتر از آن بانو نديدم! گويا به زبان اميرالمؤمنين على بن ابى طالب(عَلَيهِ السَّلام) سخن می گويد»[3].
[1]- اينكه زمين خالى از حجت خداوند متعال بر خلقش نيست در هر عصر و زمان (بيان نورانی حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام)؛ بحارالانوار، ج10، ص353).
[2]- نادر طهماسبی
[3]- قالَ بَشيرُ بْنُ خُزَيْمٍ الْاَسَدِیُّ وَ نَظَرْتُ اِلى زَيْنَبَ بِنْتِ عَلِیٍّ(عَلَيهِ السَّلام) يَوْمَئِذٍ وَ لَمْ اَرَ وَ اللَّهِ خَفِرَةً قَطُّ اَنْطَقَ مِنْها كَاَنَّما تُفَرِّعُ عَنْ لِسانِ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ عَلِیِّ بْنِ اَبی طالِبٍ (بحارالانوار، ج45، ص108).