دهم ذيحجة الحرام مصادف با عید سعید قربان بود و هجدهم ذيحجة الحرام مصادف با عید سعید غدیر می باشد که مجدّداً به پیشگاه مقدّس حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) و آل طاهرینشان، خصوصاً وجود مقدّس حضرت امام زمان(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) و تمام پیروان حقيقی و منتظران واقعیِ آن حضرت تبریک و تهنیت عرض می شود. تمام اعیاد قربان هستند؛ قربان به چیزی گفته می شود که مایۀ تقرّب باشد. هر عمل صالحی قربان است، چراکه وسیلۀ تقرّب می باشد، همچنان که حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) در مورد نماز فرمودند: «اَلصَّلاةُ قُرْبانُ كُلِّ تَقِی»[1] نماز وسیلۀ تقرّب هر متّقی است. امّا از آنجائی که بالاترین اعیاد، عید غدیر است «يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ اَفْضَلُ اَعْيادِ اُمَّتی»[2]، لذا این عید بالاترین وسیلۀ تقرّب می باشد. غدیر خم بالاترین نعمت بر انسان هاست، چراکه نعمتی بالاتر از نعمت امامت و ولایت وجود ندارد. خداوند متعال در سورۀ مبارکۀ تکاثر می فرماید: «ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعيمِ»[3] و بنا به فرمودۀ امام محمّدباقر(عَلَيهِ السَّلام) منظور از نعمت، نعمت ولایت اميرالمؤمنين علی بن ابی طالب(عَلَيهِ السَّلام) است «يَعْنِی الْاَمْنَ وَ الصِّحَّةَ وَ وَلايَةَ عَلِیِّ بْنِ اَبی طالِب(عَلَيهِ السَّلام)»[4]. ولایت به این سبب نعمت عظمی است، که باعث کمال دین و توحید و کمال نبوّت می باشد. اگر به دنبال توحید و نبوّت، امامت و ولایتی نبود، همه ابتر می ماندند «اِنَّ شانِئَكَ هُوَ الْاَبْتَر»[5]. ولایت و امامت موجب تکمیل دین گردید «اَلْيَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُم»[6] و انتصاب مولای متّقیان امام علی(عَلَيهِ السَّلام) به منصب عظیم ولایت توسط حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) آنچنان عظمت دارد که خدای سبحان به رسول گرامیش می فرماید: پیامبرم آنچه را که مأمور شده ای به مردم برسان و اگر در رسانیدن آن کوتاهی ورزی، گویا رسالت مرا انجام نداده ای! «يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»[7]. با وجود اینکه حضرت پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) بيست و سه سال در راه حفظ دین و ارزش های آن، آنچنان رنج کشیدند و خون دل ها خوردند که فرمودند: «ما اُوذِیَ نَبِیٌّ مِثْل ما اُوذيت»[8]، لکن باز خدای سبحان به آن حضرت می فرماید که اگر ولایت را ابلاغ نکنی، گویا رسالت مرا انجام نداده ای.
بنابراین با توجه به جایگاه عظیمۀ امامت و ولایت در دین مبین اسلام، چنانچه معلّمان و مبلّغان محترم که ورثۀ انبیاء می باشند «اِنَّ الْعُلَماءَ وَرَثَةُ الْاَنْبِياء»[9]، در برنامه های تبلیغی خود در ابلاغ مسئلۀ ولایت و امامت کوتاهی نمایند، ای بسا خدای ناکرده مشمول آیۀ شریفۀ «فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» گردند.
هدف از آفرینش انسان، تکامل و رسیدن به کمال است و دینِ بدون ولایت ناقص است و دینِ ناقص توان تربیت انسان کامل را ندارد. اکمال دین با امامت و ولایت می باشد که آن، در روز عید غدیر تحقّق یافته است. عیدغدیر، عید تمام حضرات انبیاء و اوصیاء(عَلَيهِم السَّلام) و اولیای الهی است. اگر خداوند متعال برای غدیر و امامت چنین جایگاه عظیمه ای قائل شده است، بر وارثان انبیاء(عَلَيهِم السَّلام) و مبلّغان نیز فرض است که آن را برای مردم ابلاغ کنند و در این مورد اهتمام کافی داشته باشند. وجود مقدّس پیامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) قرآن کريم و عترت(عَلَيهِم السَّلام) را یک حقیقت جدایی ناپذیر معرّفی فرمودند: «اِنّی تارِكٌ فيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتابَ اللهِ وَ عِتْرَتی اَهْلَ بَيْتی وَ اِنَّهُما لَنْ يَفْتَرِقا حَتّى يَرِدا عَلَیَّ الْحَوْضَ ما اِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِما لَمْ تَضِلُّوا»[10]. یعنی امّت علاوه بر قرآن باید به مسئلۀ ولایت و امامت نیز اهتمام کافی داشته باشند.
در اهمیّت مسئلۀ امامت و ولایت همین بس که از صدر خلقت پیامبری ارسال شده که بدون پدر و مادر باشد، ولی کتابی نیامده است که بدون پیامبر باشد و همواره در کنار کُتُب آسمانی، معلّمان الهی یعنی حضرات انبیاء(عَلَيهِم السَّلام) بوده اند.
با توجه به مطالب مذکور معلوم می شود که اهمیّت عید سعید غدیر به علّت اهمیّت مسئلۀ امامت و ولایت است. تمام اعمال خیر در روز عید غدیر از اجر و فضیلت بالاتری نسبت به سایر روزها برخوردار است که از جملۀ آنها روزۀ عید غدیر می باشد که اجر و پاداش بسیاری دارد و «کفّارۀ شصت سال گناه است»[11]. البته نه به این معنا که روزه های قضای انسان با آن یک روز ساقط شود، بلکه اجر آن برابر با کفّارۀ شصت سال گناه است. همچنین احسان دادن و افطاری دادن در آن روز، از اجر و فضیلت بسیار بالایی برخوردار است. حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «ثواب انفاقِ یک درهم در روز غدیر برابر با ثواب انفاق هزار درهم در روزهای دیگر است»[12]. همچنين فرمودند: «طعام دادن به مؤمنی در اين روز، مثل طعام دادن به جميع پيامبران(عَلَيهِم السَّلام) و صدّيقان است»[13] و در خطبۀ اميرالمؤمنين امام علی(عَلَيهِ السَّلام) در روز غدير آمده است که: «هر کس افطار دهد مؤمنِ روزهدار را در شب به هنگام افطار، مثل آن است که ده فئام را افطار داده باشد، شخصی عرض کرد: يا اميرالمؤمنين فئام چيست؟ فرمودند: صدهزار پيغمبر و صدّيق و شهيد»[14]. باز از حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) مذکور است که فرمودند: «کسی که يک درهم در اين روز به برادران مؤمن خود بدهد، برابر است با صدهزار درهم در غير اين روز»[15]. به همین ترتیب محبّت نمودن به کودکان و شاد نمودن آنان و عیدی دادن به ایشـان در روز عید در جلب محبّت آنان نسبت به اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) و انتقال فرهنگ اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِم السَّلام) تأثیر بسزایی خواهد داشت. پُرواضح است که در برابر هجوم و تهاجم فرهنگی بیگانه که از هر راهی برای انتقال فرهنگ بیگانه و اغوای جوانان و فرزندان شیعه تلاش می کند، ما هم باید تلاش کنیم که فرهنگ خاندان عصمت و طهارت(عَلَيهِم السَّلام) را به کودکان و نوجوانان و جوانان منتقل نمائیم. حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) می فرمایند: «فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید، محبّت پيامبرتان و محبّت اهل بیت او و تلاوت قرآن»[16].
همچنین خدمت به دیگران و خشنود نمودن آنان در روز عید غدیر از اجر و پاداش بسیاری برخوردار است و در این میان افراد خانواده اعم از پدر و مادر و همسر و فرزندان در اولویّت قرار دارند. با توجه به بیان نورانی «اَلْمُؤْمِنُ كَيِّس»[17]، لذا مؤمنین هدایای خود را در عید غدیر می دهند، تا چندین برابر محاسبه شود و درواقع با یک تير دو هدف می زنند. از خداوند متعال درخواست می کنیم در روزی که همۀ مردمان را با نام امامشان می خوانند «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ اُناسٍ بِاِمامِهِم»[18]، ما را هم با نام نامی حضرت مولی الموحّدین امیرالمؤمنین علی(عَلَيهِ السَّلام) به صحنۀ محشر فراخواند.
«بارالهـا! بـه روان مقدّس حضـرت محمّـد و آل محمّـد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فـرسـت و در امـر ظـهـور و فـرج مـولا و مقتـدایـمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّل اللهُ تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق بيداری از خواب گران غفلت و توبۀ حقيقی از تمام خطاها و قصورها و معاصی به همۀ ما مرحمت بفرمـا. خداوندا! همۀ ما را از شرّ نفس و شيطان و سقوط در ورطۀ هلاکت معنوی، مصون و محفوظ بفرما و توفيق هجرت معنوی و باطنی به همۀ ما عنايت بفرما. پروردگارا! همۀ ما را از شيعيان و پيروان حقيقی حضرات اهل بيت عصمت و طهارت(عَلَيهِمُ السَّلام) مقرّر بفرما و از شفاعت کبرای آن بزرگواران بهره مند بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق، سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ
صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
[1]- جامع الاخبار، ص72
[2]- روز غدير خم بافضيلت ترين اعياد امّت من است (بيان نورانی حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ)؛ امالی الصدوق، ص125).
[3]- سپس البتّه سوال کرده می شويد در آن روز از نعمت ها (مبارکه تکاثر/8).
[4]- یعنی امنيّت و سلامتی و ولايت علی بن ابی طالب(عَلَيهِ السَّلام) (بحارالانوار، ج24، ص54).
[5]- همانا دشمن تو، اوست دم بريده و ابتر (مبارکه کوثر/3).
[6]- امروز کامل کردم برای شما دينتان را (مبارکه مائده/3).
[7]- ای رسول، ابلاغ کن آنچه را که نازل شده است به سوی تو از پروردگارت، و اگر انجام ندهی، پس ابلاغ نکرده ای رسالت او را (مبارکه مائده/67).
[8]- اذيّت کرده نشد پيامبری مانند آنچه من اذيّت کرده شدم (كشف الغمة فی معرفة الائمة، ج2، ص537)
[9]- همانا عالمان، ورثۀ انبياء هستند (بيان نورانی حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ)؛ بحارالانوار، ج1، ص164).
[10]- همانا من ترک کننده ام در ميان شما دو وزنۀ سنگين، کتاب خداوند و عترتم اهل بيتم را، و همانا آن دو هرگز جدا نمی شوند از هم تا زمانی که وارد شوند بر من در (کنار) حوض، تا زمانی که تمسّک جوييد به آن دو، گمراه نمی شويد (بحارالانوار، ج2، ص226).
[11]- مفاتيح الجنان، اعمال شب و روز عيد غدير
[12]- التهذیب، شیخ طوسی، ج 3، ص 143
[13]- مفاتیحالجنان، در اعمال روز عيد غدير
[14]- مفاتیح الجنان، در اعمال روز عيد غدير
[15]- مفاتیحالجنان، در اعمال روز عيد غدير
[16]- ادبوا اولادكم على ثلاث خصال حب نبيكم و حب اهل بيته و قراءة القرآن (فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ج2، ص78).
[17]- مؤمن زيرک است (بيان نورانی حضرت پيامبر اکرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ)؛ بحارالانوار، ج64، ص307).
[18]- روزی که می خوانيم هر دسته از مردمان را با امامشان (مبارکه اِسراء/71).