خداوند متعال بعد از تجلیل از زنان صالحه و فرمانبردار، گروه دیگری از زنان را مطرح میفرماید که نافرمان در برابر همسر هستند «وَ اللاَّتي تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ». نشوز به معنای گردنکشی و طغیان و سرکشی و عصیان و نافرمانی است. به زنی که وظایف مربوط به همسرداری را انجام ندهد و از آن شانه خالی کند، ناشزه گفته میشود، و به مردِ نافرمان هم ناشز گفته میشود. خداوند متعال، غیور است و نمیخواهد پای زن به دادگاه و بیرون باز شود و آبروی او در جامعه در معرض خطر قرار گیرد و به همین علت فرمانبرداری او را از شوهر در مورد مسائل جنسی و بیرون رفتن از خانه واجب فرموده است. حال خدای سبحان در این قسمت از آیة شریفه، وظایف مردان را در مورد زنانِ نافرمان در سه مرحله بیان میفرماید.
در مرحلة اول میفرمايد: چنانچه مردان در مورد زنان در دو موردِ یاد شده، از نشوز و نافرمانی آنها ترسیدند، باید در برابر آنها عکس العمل نشان دهند و آنها را با احترام و منطق و استدلال، پند و اندرز دهند. «فَعِظُوهُنَّ» یعنی مرد با پند و اندرز، زن را متوجه وظیفة خود نماید و به او تفهیم کند که این حق و حقوق را خداوند متعال مقرّر فرموده و با سرپیچی، درواقع از امر الهی نافرمانی میکند.
پس پند و اندرز و موعظه و نصیحت و تذکر و بیدارسازی، اولین عکس العمل مرد، نسبت به زنِ ناشزه است و اگر مرد از این مرحله نتیجه نگرفت، در مورد زنی که خوف نشوز در او هست، به راهکار دوم متوسّل میشود که فاصله گرفتن در بستر است «وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ». «مضاجع» جمع مضجع به معنای رختخواب و بستر و خوابگاه است. خداوند نفرموده که مرد خانه را ترک کند یا زن را طلاق دهد و یا بستر و رختخوابش را جدا کند، بلکه فرموده، در همان بستر پشت کرده و یک نوع حالت قهر داشته باشد که بدین وسیله، مرد، رنجش و ناراحتی خود را نشان میدهد. این عکس العمل و راهکار دوم، زن را متوجه مسئولیتش میکند و او درمی یابد که عدم تمکین در مسائل جنسی، نافرمانی خداوند و ظلم به مرد است و عواقب سوئی دارد.
در صورتی که راهکار دوم هم نتیجه بخش نباشد، راهکار سوم مطرح میگردد که در آیة شریفة مورد بحث مطرح شده است و انشاءالله تعالی در جلسة آینده استفاده خواهد شد که آن هم مقدمات و شرایط مخصوص به خود را دارد.
«بارالها! به روان مقدّس حضرت محمّد و آل محمّد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مولا و مقتدايمـان حضـرت وليّعصـر (عَجَّلَ الله تَعالي فَرَجَهُ الشَّريف) تعجيل بفرما. خداوندا! توفيق اطاعت و تسليم و رضا در برابر فرامين ذات اقدست را به همة ما کرامت بفرما و ما را به عالیترين مراحل عبوديّت و بندگی نائل گردان. پروردگارا! حقيقت مبعث را در وجود همة ما محقق بفرما و توفيق تحوّل باطنی و درونی به همة ما عنايت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غريق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمديده علي الخصوص مردم مظلوم فلسطين، عراق و سوریه نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»