آیـات شریـفۀ سـابق در مورد توطئـۀ گروهی از منافقان به رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) بود که در شأن نزول آن استفاده شد بعد از جریانی که اتّفاق افتاد و سرقتی که انجام گرفت و تهمت و نسبت ناروایی که به فردی یهودی زده شد، خدای سبحان به ­وسیلۀ وحی، حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) را آگاه فرمود و این توطئه، ناکام و ابتر ماند و نقشه­ های منافقان همه نقش بر آب شد. خدای سبحان در آیۀ شریفۀ مورد بحث علاوه بر اینکه فرموده است که خنثی کنندۀ توطئه­ های منافقان و دفاع کننده از رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) است، يعنی در عین حال که با وحی، توطئه­ ها را خنثی نموده و بی­گناه را تبرئه فرموده، به این مطلب نیز اشاره می­فرماید که مؤمنان حقیقی نیز چنانچه مطیع واقعی پیامبرشان باشند، به میزان تبعیّت و ایمان و عمل، مورد حمـایت پروردگـارند و خداوند متعـال از آنـان دفاع می­فرماید «اِنَّ اللهَ يُدافِعُ عَنِ الَّذينَ آمَنُوا»[1]. همان­طور که خداوند متعال برای قرآن کریم، نگهبان و حافظ است «اِنّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَ اِنّا لَهُ لَحافِظُونَ»[2]، برای اهل قرآن نیز حافظ و نگهبان است. به عبارت دیگر، همچنان که خداوند از رسول الله(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) دفاع می­فرماید، همانگونه مؤمنان حقیقی نیز مشمول حمایت و دفاع خدای سبحان هستند. خداوند متعال در آیۀ شریفۀ مورد بحث می­فرماید: پیامبرم! اینان قصد کرده ­بودند که تو را گمراه سازند و فریب دهند، درحالی که جز خود را گمراه نمی­کنند و نمی­توانند به تو ضرر برسانند. البته منظور از ضرر رساندن به حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه)، ضرر جنگی و نظامی نیست، چراکه آسیب خوردن، مقتضای جنگ و از پیامدهای آن است، همان­طور که در روايتی از امام باقر(عَلَيهِ السَّلام) آمده است: «امام علی(عَلَيهِ السَّلام) در جنگ اُحُد شصت زخم برداشتند»[3]. منظور از اینکه منافقان نمی­توانند به حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) ضرر و آسیبی برسانند، آسیب فرهنگی و موقعیّت اجتماعی حضرت بود که دشمنان می­خواستند دامن رسالت را آلوده سازند و به آن ضرر برسانند. یعنی وجهۀ اجتماعی حضرت را آسیب زنند که خدای سبحان از رسول مکرّم خود دفاع فرمود و با ارسال وحی، تمام دسیسه ­ها را خنثی فرمود و نقشه­ هايشان را نقش بر آب کرد و منافقان نتوانستند به مقاصد پلید خود برسند؛ همچنان که در مورد جریان ابلاغ ولایت حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) فرمود: «وَ اللهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاس‏»[4] خداوند تو را از مردم حفظ می­کند.

 



[1]- همانا خداوند دفاع می فرمايد از کسانی که ايمان آوردند (مبارکه حج/38).

[2]- همانا ما فروفرستاديم ذکر را و همانا ما برای او البتّه محافظت کنندگانيم (مبارکه حجر/9).

[3]- مرحوم طبرسی، مجمع البيان، ج2، ص512

[4]- مبارکه مائده/67