مطلب بعدی که در راستای راز خُلّت حضرت ابراهیم(عَلَيهِ السَّلام) قابل توجه می­باشد، این است که وقتی خدای سبحان، شرایط خُلّت را برای انسان معرّفی فرموده که مهم ترین قسمت آن، عبودیّت و بندگی است، عالی­ترین الگوهای خلیل اللّهی را هم معرّفی می­فرماید. خداوند متعال، خوبان عالم را به عنوان الگو برای ما معرّفی فرموده تا ما در خوب شدن بی راهه نرویم و از عالی ­ترین خوبان عالم تبعیّت کنیم و آنان را اُسوه قرار دهیم. خداوند متعال صراط مستقیم و توحید ناب احمدی را برای بندگانش پسندیده و از ایشان خواسته تا با تبعیّت از عالی­ترین الگوهای خلیل ­اللّهی و حبیب­ اللّهی، مانند ایشان گردند، یعنی در عبودیّت و بندگی و خُلّت، شبیه آن بزرگواران گردند. از اینرو کسانی که به جای اینکه ابراهیمی و خلیل­ اللّهی و موسوی و  نبوی و علوی شوند، فرعونی و نمرودی و یزیدی می­شوند، خودشان مسیرشان را از راه حق برمی­گردانند، وگرنه خدای سبحان، خط ­سیر تمـام بندگـان را رسیدن بـه سعادت و حبیب­ اللّهی و خلیل­ اللّهی قرار داده است.

     همچنین وقتی خداوند متعال بندگانش را دعوت به حبیب­ اللّهی و خلیل­ اللّهی فرموده، استعداد رسیدن به این مقامات را نیز بالقوّ ه در وجود ایشان قرار داده ­است. امکان ندارد که خداوند بندگانش را به چیزی دعوت کند که استعداد آن را نداده ­باشد. کسانی که بیراهه می­روند، استعدادهای بالقوّۀ خود را به جای شکوفا نمودن، مدفون می­سازند. در مقابل، کسانی که به مقامات عالیه ­ای می­رسند، استعدادهای بالقوّۀ خود را بـه فعلیّت می­رسانند. وقتی مقـام حبیب ­اللّهی و کلیم­ اللّهی و روح­ اللّهی و خلیل­ اللّهی، همه و همه محصول تسلیم و بندگی است، مقام ثاراللّهیِ امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) نیز محصول انقیاد و تسلیم و عبودیّت آن حضرت می­باشد. آن بزرگوار با پیام «رِضًى بِقَضائِکَ وَ تَسلِیماً لِاَمْرِکَ وَ لا مَعبودَ سِواکَ یا غِیاثَ الْمُسْتَغیثینَ»[1] که در آخرین لحظات عمر مبارکشان به پیشگاه الهی عرض کردند، این حقیقت را الی یوم­ القیامه به امّت­ها می­رسانند که رسیدن به آن جایگاه های رفیعه جز در پرتو سلم و تسلیم و عبودیّت امکان­ پذیر نیست. کسی که خداوند، خون خواه اوست، این مقام را جز از راه تسلیم و عبودیّت نیافته است. آری، هر مقام توحیدی که انسان به آن نائل گردد، جز محصول سلم و تسلیم و عبودیّت نیست.

     در خلاصه­ ای از بیانات استاد جوادی آملی آمده ­است: «این شعار رسمی ماه مقدس محرّم است که میان شیعیان به رسمیّت شناخته شده ­است «اَعْظَمَ اللهُ اُجُورَنا بِمُصابِنا بِالْحُسَینِ(عَلَيهِ السَّلام) وَ جَعَلَنا وَ اِیّاکُمْ مِنَ الطّالِبینَ بِثارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الْاِمامِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ(صَلَّی­ اللهُ­ عَلَيهِ­ وَ­آلِهِ)»[2] خداوند اجر ما را به سبب مصیبتی که از حسین(عَلَيهِ السَّلام) به ما رسیده، بزرگ گرداند و ما و شما را از کسانی قرار دهد که در کنار ولیّ دم او، امام مهدی(عجِّل ­اللهُ­ تعالی ­فَرَجَهُ­ الشَّريف) از خاندان حضرت محمد(صَلَّی­ اللهُ­ عَلَيهِ­ وَ­آلِهِ)، به خونخواهی او برمی خیزند. این مطلب، دو بخش دارد: بخش اوّل عرض تسلیت و تعزیت و درخواست اجر برای همدیگر است، برای اینکه امام ما را شهید کردند و ما مصیبت ­زده و داغداریم، لذا از خدای سبحان اجر یکدیگر را مسئلت می­کنیم. بخش دوّم امری آموزنده­ است که از خداوند درخواست می­کنیم ما را طالب خون­بهای حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) قرار دهد که ما هم اهل مقاومت و قيام و نهضت باشيم و خون­بها را بگیریم. این مطلب، توضیح دارد و آن اینکه: خون­بهای هرکس را فرزندان و اولیای او باید بگیرند، همان­طور که در مبارکۀ اِسراء می­فرماید: «وَ مَنْ قُتِلَ مَظْلُوماً فَقَدْ جَعَلْنا لِوَلِيِّهِ سُلْطاناً»[3]. وجود مقدّس امام زمان(عجِّل ­اللهُ­ تعالی­ فَرَجَهُ­ الشَّريف) ولیِّ دم هستند. ایشان حق دارند قیام کنند و خون­بها بگیرند. ما هم که درخواست می­کنیم خون­بهای آن بزرگوار را بتوانیم بگیریم، برای این است که ما، در حقیقت فرزندان این خاندان جلیله هستیم. وقتی حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی ­اللهُ­ عَلَيهِ ­وَ­آلِهِ) اعلام کردند: «اَنا وَ عَلِیٌّ اَبَوا هذِهِ الْاُمَّةِ»[4] (یعنی) بیائید فرزندان ما شوید و ما شما را به عنوان فرزندان قبول داریم و ما هم آن بزرگواران را به عنوان پدر روحانی خود پذیرفته و شیعیان آنان شده­ایم، در این صورت در حقیقت پدر ما را شهید کردند و چون چنین است، ما حق قیام کردن و خون­بها گرفتن داریم. وقتی ما فرزندان این خاندان شدیم، به یاد یک جَدّی هم می ­افتیم، جدّ دورِ ما حضرت ابراهیم  ­خلیل(عَلَيهِ السَّلام) همان­طور که در مبارکۀ حج فرمود: «مِلَّةَ اَبيكُمْ اِبْراهيمَ هُوَ سَمّاكُمُ الْمُسْلِمينَ مِنْ قَبْلُ»[5] که به معنای «خُذُوا مِلَّةَ اَبیکُم اِبراهیم» می­باشد. یعنی آئین پدرتان را بگیرید و مواظب باشید. پس ما یک شجرۀ طیبه­ ای داریم که آن شجرۀ وحی و نبوّت است و قهراً میوۀ آن هم بحث­های تفسیری است».

 

[1]- راضی هستم به قضاء تو و تسلیم هستم به امر تو و نیست معبودی غیر از تو ای فريادرسِ فريادخواهان (مقتل الحسين(عَلَيهِ السَّلام)، مقرم، ص367).

[2]- مفاتیح الجنان، اعمال روز عاشورا

[3]-و کسی که کشته شد مظلوم، پس در حقیقت گردانیدیم برای ولیّ او تسلّطی(مبارکه اِسراء/33).

[4]- من و علی دو پدر اين امت هستيم (بحارالانوار، ج23، ص259).

[5]- آئین پدرتان حضرت ابراهیم او نامید شما را مسلمانان از پیش (مبارکة حج/78).