با فرا رسيدن ماه شريف رجب، معمولاً انسانها برای خواندن ادعيه و اعمال وارده در اين ماه، تلاش میکنند. ماه رجب يک سری عبادات مخصوص به خود دارد که همه زيبا هستند و تماماً مأثوره از حضرات اوصياء(عَلَيهِم السَّلام) میباشند، خصوصاً روزة اين ماه که در کمال و تقويت ايمانی انسان بسيار مؤثّر است. امّا مطلبی که در اين راستا حائز اهميّت میباشد، اين است که گرچه اين دعاها و اعمال عبادی، تعالیبخش میباشند، لکن لازم است در کنار آنها به رفع و زدون موانع نيز توجّه شود.
ماه شريف رجب آمده تا انسان را به هدف خلقت برساند که رسيدن به مقام شامخ عبوديّت و بندگی و قرب الهی است. دو ماه رجب و شعبان و ماه مبـارک رمضان، سه ماه استثنايی برای رسيدن به مقصد اعلی هستند. آيتالله بهجت(رَحمَةُاللهِ عَلَيه) در مورد آية شريفة «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْاِنْسَ اِلاّ لِيَعْبُدُون»[1] فرمودند: «هرچه که هست، در بندگی و عبوديّت خداوند است»[2]. ماه شريف رجب آمده تا انسان عبد شود و وقتی عبد شد، احسن الحال در مورد او محقّق میشود.
ماه شريف رجب وضع شده تا انسان به خدای اکبر تقرّب پيدا کند و اين تقرّب، هزينهبردار است و بايد از درون مانعزدايی شود. حضرت رسول اکرم(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ الِه) در دعايی که در شب اوّل ماه رجب وارد شده، به انسان تعليم میفرمايند که چگونه میتواند به آن هدف موعود نائل آيد و موانع و عوامل رشد را بيان فرموده و به عبارت ديگر، هم درد و هم درمان را بيان میفرمايند «اَللّهُمَّ بارِكْ لَنا فی رَجَبٍ وَ شَعْبانَ وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ وَ اَعِنّا عَلَى الصِّيامِ وَ الْقِيامِ وَ حِفْظِ اللِّسانِ وَ غَضِّ الْبَصَر»[3] خداوندا، مبارک گردان برای ما در ماه رجب و شعبان و برسان ما را به ماه مبارک رمضان و ياريمان ده بر روزه و نماز و نگهداری و محافظت از زبان و کنترل نگاه.
جملة نورانی مذکور اين حقيقت را میرساند که در کنار دعا و عبادت و نمازها و اعمال مخصوص اين ماه بايد موانع را زدود، لذا شايسته است که انسان بازنگری و توجّهی در برنامة زندگی معنوی خود و در حوزة اعتقاد و اخلاق و عمل داشته باشد تا موانع رشد و صعود و ترقّی را بيابد. آيا با دلِ پر از کينه و کدورت و کبر و غرور و حسد و سوءظنّ، و تنها با دعا، میتوان به مقصد اعلی رسيد؟ پُرواضح است که ابتدا بايد رفع موانع شود و کوتاهیها و قصورها در حوزة اخلاق و اعمال اصلاح گردد و آنگاه تقرّب و رشد و تعالی حاصل آيد.
«آيـيـنـه شو جمـال پریطلعتـان طلب
جاروب کن تو خانه و آنگاه ميهمان طلب»
هر انسانی به ايّام جاهليّت و قصورهای خود واقف است «بَلِ الْاِنْسانُ عَلٰى نَفْسِهِ بَصيرَة﴿14﴾ وَلَوْ اَلْقٰى مَعاذيرَةُ﴿15﴾»[4] بلکه انسان بر نفس خود بيناست، هرچند عذرها بیاورد. لذا اولین گام در مسیر بندگی که ماه رجب جز برای آن وضع نشده، اصلاح بدبندگیها و ترک معاصی و گناهان و اجتناب از محارم الله است. بندگی حقّ، هزینه دارد و هزینة آن، ترکِ هر آن چیزی است که خداوند متعال با آن موافق نیست و به عبارت دیگر ترک هوی و هوس است که با خواست خداوند مغایرت دارد. اگر این دو ماه، دو چشمة فیّاض خداست، برای دریافت فیوضات، رفع موانع و اصلاح بدبندگیها لازم است و در این صورت دعاها و اذکار مؤثّر و رشددهنده خواهند بو د.
1- خلق نکردم جن و انس را مگر تا عبادت کنند مرا (مبارکه ذاریات/56).
2- به نقل از رادیو معارف
3- مفاتيح الجنان، در اعمال مخصوص ماه شريف رجب
4- مبارکه قيامت/14و15