یومالله غدیر، افضل و اعظم اعیاد است، همانطور که حضرت پیامبر اسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) فرمودند: «يَوْمَ غَديرِ خُمٍّ اَفْضَلُ اَعْيادِ اُمَّتی»[1]. همچنین از وجود مقدس حضرت امام رضا(عَلَيهِالسَّلام) مذکور است: «همانا روز غدیر در میان (روزهای) قربان و فطر و جمعه همانند ماه است در میان ستارگان»[2].تمام تلاش و زحمات حضرات انبیای سَلَف و بلأخره تمام تلاشهای طاقتفرسای حضرت پیامبراسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) که خود فرمودند: «ما اُوذِیَ نَبِیٌّ مِثْلَ ما اُوذيت»[3]، با ولایت مبارک حضرت امـام علی(عَلَيهِالسَّلام) به بار مینشیند و تحقّق مییابد. اگر ولایت وجود مقدّس حضرت امام علی(عَلَيهِالسَّلام) نبود، رسالتِ با آن عظمت حضرت پیامبر اکرم(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) ابتر میماند. آری به یُمن وجودی حضرت امام علی(عَلَيهِالسَّلام) و به برکت ولایت عُظمای آن بزرگوار، دشمنان از شکست دادن دین اسلام مأیوس شدند «اَلْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ دينِكُم»[4]. به واسطة ولایت حضرت علی(عَلَيهِالسَّلام) چهار برکت نازل شد که عبارتند از: اکمال دین، اتمام نعمت، رضایت پروردگار و ناامیدی دشمنان «اَلْيَوْمَ اَكْمَلْتُ لَكُمْ دينَكُمْ وَ اَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتی وَ رَضيتُ لَكُمُ الْاِسْلامَ دينا»[5]، ولذا بسیار بجاست که از سویدای دل نجوا کنيم: «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی جَعَلَنا مِنَ الْمُتَمَسِّكينَ بِوِلايَةِ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ وَ الْاَئِمَّةِ(عَلَيهِمالسَّلام)»[6].
روز مقدّس غدیر و اعلام و ابلاغ ولایت حضرت امام علی(عَلَيهِالسَّلام) آنچنان دارای عظمت است که خداوند متعال به پیامبر محبوبش میفرمـاید: «وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»[7] اگر تـو امـامت علی(عَلَيهِالسَّلام) را ابلاغ نکنی، پس رسالت پروردگارت را به انجام نرسانیدهای.
این بیان مبارک از حضرت پیامبر اسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) پیوسته استفاده شده است که فرمودند: «مَثَلُ اَهْلِ بَيْتی كَمَثَلِ سَفينَةِ نُوحٍ مَنْ رَكِبَها نَجا وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْها غَرِق»[8] مَثَل اهل بیت من مانند مَثَل کشتی نوح(عَلَيهِالسَّلام) است، کسی که سوار آن شد، نجات یافت و کسی که تخلّف کرد از آن، غرق شد. آن بزرگوار، بـا این بیـان نورانی، الییوم القیامه برای عالميان درس و پیام میدهند که کسانی که از اهل بیت(عَلَيهِمالسَّلام) فاصله بگیرند، در بیرون از کشتیِ نجات مانده و به هلاکت معنوی دچار میشوند. پیامهای حضرتپیامبراسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) و آلطاهرینشان که قرآن ناطق هستند، پیوسته در کنار قرآن مُنزَل زنده و جاوید هستند. حضرت پیامبر اسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) با بیان نورانی مذکور، جهان را به زمان نزول عذاب استیصالی در زمان رسالت حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) تشبیه فرمودهاند. با توجّه به اينکه رسالت حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) جهانی بود، لذا آن عذاب استیصالی هم که به اِذنالله بر قوم آن حضرت مقدّر شد، جهانی و عالمگیر بود و اهل نجات، مؤمنین به حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) بودند که با حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) سوار کشتی شدند. حضرت پیامبر اسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) نیز کلّ عالمیان را به قوم حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) تشبیه فرمودند که از میان آنان، تنها کسانی اهل نجات و رستگاریاند که به اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِمالسَّلام) تمسّک جویند. گویا سیل و طوفان عالمگیری نازل شده و عالم را آب گرفته است و همه در حال غرق شدن هستند، مگر افرادی که تحت ولایت امام علی(عَلَيهِالسَّلام) قرار گیرند و در کشتی ولایت و امامت سُکنی گزینند. آری، تا قیام قیامت تمام عالمیان اهل غرق شدن و هلاکتاند، مگر کسانی که به ولایت حضرت علی(عَلَيهِالسَّلام) و آلطاهرین آن بزرگوار تمسّک جویند. در جریان سیلی که در زمان حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) اتفاق افتاد، آن بزرگوار پسرشان را که در حال غرق شدن بود، صدا زدند که ای فرزندِ من، بیا و داخل کشتی نجات شو «يا بُنَیَّ ارْكَبْ مَعَنا وَ لا تَكُنْ مَعَ الْكافِرين»[9] امّا فرزند جواب داد: ای پدر! همانا من بزودی به کوهی پناهنده میشوم که آن کوه مرا از سيل حفظ میکند «سَآوی اِلى جَبَلٍ يَعْصِمُنی مِنَ الْماء»[10]، و حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) در جواب فرمودند: امروز غیر از امر خداوند نگهدارندهای و نجاتدهندهای نیست «لا عاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ اَمْرِ اللهِ اِلاّ مَنْ رَحِم»[11]، در این حال، موج آب، میان حضرت نوح(عَلَيهِالسَّلام) و فرزندشان حائل شد و او از غرقشدگان گشت «وَ حالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكانَ مِنَ الْمُغْرَقين»[12]. به همین ترتیب، نجات عالمیان، فقط در پرتو سوار شدن به کشتی نجات ولایت و امامت میباشد.
آیة دیگری که در بیان اهمیّت تمسّک به اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِمالسَّلام) میباشد، آیة شریفهای در سورة مبارکة حدید است که میفرماید: در روز قیـامت گنهکاران به مؤمنـان میگویند: لحظهای درنگ کنید تا از نور شما اقتباس نماییم «اُنْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُم»[13]، مؤمنان خطاب به آنان میگویند: ما این نور را از دنیا آوردهایم، پس برگردید و شما هم این نور را بدست آورید «قيلَ ارْجِعُوا وَراءَكُمْ فَالْتَمِسُوا نُورا»[14]. خداوند متعال در ادامه میفرماید: در همین حال دیواری و حائلی میان اینان کشیده میشود که باطن آن نور و ظاهرش ظلمت و عذاب است «فَضُرِبَ بَيْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بابٌ باطِنُهُ فيهِ الرَّحْمَةُ وَ ظاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذاب»[15]. حضرت امام محمد باقر(عَلَيهِالسَّلام) میفرمایند: «خداوند شيعيان ما را به داخل ديوارِ تاريك كه رحمت و نور است، قرار ميدهد و دشمنان ما و كفّار را در جلوی ديوارى كه در آن تاريكى است، قرار ميدهد»[16].
یکی دیگر از آیاتی که دلالت بر ضرورت و اهمیّت تمسّک به اهل بیت عصمت و طهارت(عَلَيهِمالسَّلام) دارد، آیة شریفهای در سورة مبارکة طه است که میفرماید: «وَ مَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَاِنَّ لَهُ مَعيشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ اَعْمى»[17] کسی که از یاد من اِعراض کند، پس برای او زندگی تلخی را رقم میزنم و در روز قیامت کور محشور میشود. حضرت امام صادق(عَلَيهِالسَّلام) در تفسیر باطنی این آیة شریفه میفرمایند: «يَعْنی بِهِ وَلايَةَ اَميرِ الْمُؤْمِنينَ عَلَيْهِ السَّلامُ»[18] منظور از ذكر، ولايت اميرالمؤمنين(عَلَيهِالسَّلام) است. کسی که از یاد و نام حضرت امام علی(عَلَيهِالسَّلام) اِعراض کند، زندگی تلخی خواهد داشت و بنا به فرمودة امام صادق(عَلَيهِالسَّلام) «در روز قیامت نابینا در صحنه محشر حاضر خواهد شد»[19]. چنین کسی در قیامت میگوید: خدایا من در دنیا بینا بودم، چرا نابینا محشور شدهام؟ «رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنی اَعْمى وَ قَدْ كُنْتُ بَصيراً»[20]. خداوند میفرماید: «كَذلِكَ اَتَتْكَ آياتُنا فَنَسيتَها وَ كَذلِكَ الْيَوْمَ تُنْسى»[21]. جهان آخرت، روز تجسّم اعمال انسان در دنیاست، ولذا کسی که در دنیا به مقام امامت و شناخت امام(عَلَيهِالسَّلام) نابینا بود، در آخرت نیز نابینا محشور خواهد شد.
در سورة مبارکة اِسرا آمده است: «يَوْمَ نَدْعُوا كُلَّ اُناسٍ بِاِمامِهِم»[22] روزی که همگان را با نام امامشان میخوانیم و آنگاه در ادامة آیة شریفه میفرماید: «وَ مَنْ كانَ فی هذِهِ اَعْمى فَهُوَ فِی الْآخِرَةِ اَعْمى»[23] کسی که در دنیا حقایق برایش روشن شده و حق و باطل برای او تبیین گشته است، ولی خود را به نابینایی زده، ظاهراً نابینا نیست، بلکه باطناً و حقیقتاً نابینا است، ولذا در روز قیامت به صورت نابینا محشور میشود.
بعد از روشن شدن مطالبی در اهمیّت تمسّک به امامت و ولایت، چند بیان نورانی در فضیلت شیعیان حقیقی از حضرت پیامبر اسلام(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) استفاده میشود. آن بزرگوار فرمودند: «يا عَلِیُّ اَنْتَ وَ شيعَتُكَ الْفائِزُون»[24]، «بَشِّرْ شيعَتَكَ اَنِّی الشَّفيعُ لَهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَقْتَ لا تَنْفَعُ فيهِ اِلّا شَفاعَتی»[25] (یا علی) شيعيان خود را بشارت بده كه من از آنها شفاعت مىكنم در روز قيامت، زمانی كه جز شفاعت من چيز ديگرى نفع نمیدهد. باز از آن بزرگوار مذکور است: «يا عَلِیُّ اِنَّ شيعَتَنا يَخْرُجُونَ مِنْ قُبُورِهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ ... وَ وُجُوهُهُمْ كَالْقَمَرِ فی لَيْلَةِ الْبَدْر»[26] اى على، به درستى كه شيعيان ما از قبور خود در روز قيامت بيرون مىآيند، ... و صورتهای آنان مانند ماه شب چهاردهم مىدرخشد.
1- روز غدير خم بافضيلتترين اعیاد امّت من است (امالی صدوق، ص125).
2- انّ يوم الغديـر بين الاضحى و الفطر و الجمعة كـالقمر بيـن الكواكب (مسند امـام رضا(عَلَيهِالسَّلام)، ج2، ص18).
3- اذيّت کرده نشد پيامبری مانند آنچه من اذيّت کرده شدم (كشف الغمة في معرفة الأئمة، ج2، ص537).
4- امروز نااميد شدند کسانی که کافر شدند از دين شما (مبارکه مائده/3).
5- امروز کامل کردم برای شما دينتان را و تمام نمودم برای شما نعمتم را و راضی شدم برای شما اسلام را به عنوان دين (مبارکه مائده/3).
6- حمد بـاد خدایی را کـه قرار داد ما را از متمسّکين به ولايت اميرالمؤمنين و ائمّه(عَلَيهِمالسَّلام) (مسند امام رضا(عَلَيهِالسَّلام)، ج2، ص19).
7- و اگر انجام ندهی، پس ابلاغ نکردهای رسالت او را (مبارکه مائده/67).
8- ارشادالقلوب، ج2، ص233
9- ای پسر من، سوار شو با ما و نباش با کافران (مبارکه هود(عَلَيهِالسَّلام)/42).
10- مبارکه هود(عَلَيهِالسَّلام)/43
11- نيست نگاهدارندهای امروز از فرمان خداوند مگر کسی را که رحم کند (مبارکه هود(عَلَيهِالسَّلام)/43).
12- و حائل شد ميان آنها موج، پس شد از غرقشدگان (مبارکه هود(عَلَيهِالسَّلام)/43).
13- مبارکه حديد/13
14- میگويند: پس برگردید به پشت سرتان، پس بجوييد نوری (مبارکه حديد/13).
15- پس کشيده شود ميانشان ديواری که آن را است دری، که باطنش در آن است رحمت و ظاهرش از پيش آن است عذاب (مبارکه حديد/13).
16- بحارالانوار، ج24، ص276
17- و آنکـه اعراض نمايد از ذکر من، پس همانـا برای اوست زندگی سخت و محشور میکنيم او را در روز قيامت نابينا (مبارکه طه/124).
18- بحارالانوار، ج24، ص348
19- بحارالانوار، ج24، ص348
20- پروردگار من، برای چه محشور کردی مرا نابينا و در حقيقت من بودم بينا (مبارکه طه/125).
21- اينچنين آمد تو را نشانههای ما، پس از ياد بردی آنها را و اينچنين امروز از ياد برده میشوی (مبارکه طه/126).
22- روزی که میخوانيم هر گروهی از مردم را به امامشان (مبارکه اِسراء/71).
23- و کسی که باشد در اين دنيا کور، پس او در آخرت کور است (مبارکه اِسراء/72).
24- ای علی، تو و شيعيانت پيروزید (بحارالانوار، ج65، ص46).
25- بحارالانوار، ج65، ص98
3- بحارالانوار، ج27، ص142