بیش از چند ساعت از ماه شریف شعبان، ماه رسولالله(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه) باقی نمانده است. همانطور که حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) به جناب اباصلت فرمودند، در این اوقات باقیمانده شایسته است که بسيار درخواست کنيم: «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنا فيما مَضٰى مِنْ شَعبانِ فَاغْفِرْ لَنا فيما بَقِیَ مِنْهُ»[1]. رحمت پروردگار و بندهنوازی و رأفت الهی آنچنان به ما جسارت بخشیده که حتّی در آخرين ساعات باقیمانده از ماه شعبان که یکی از دو چشمه برای تطهیر و آمادگی برای ضیافت الهی است و کمکاری و قصور و کوتاهی در آن صورت گرفته، از خداوند متعال آمرزش میطلبیم. خدایـا اگر تاکنون کـاری نکردهایم و تطهیر نشدهایم و نتوانستهایم خود را مشمول عفو و آمرزشت سازیم، در این ساعات باقیمانده ما را ببخش و بیامرز «یا غَفّارَ الذُّنُوب». رحمتِ خدای بندهنواز ایجاب میکند که اگر بندهای به باب غفّارالذّنوب روی آورد، رَدُّالباب نگردد. امید است که ساعاتی بعد با بدرقة مبارک رسول الله(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه) و شفاعتشان وارد شهرالله الاعظم گردیم و ساعاتی بعد ما هم در ردیف میهمانان پروردگار قرار گيريم «یا وَجیهاً عِنْدَ اللهِ اشْفَعْ لَنا عِنْدَ اللهِ»[2]. بنابراین تا این لحظات از دستمان نرفته، از پدرمان رسول الله(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه) که ماه شریف شعبان به نام آن بزرگوار است «شَعْبانُ شَهْری»[3]، درخواست نمائیم که: «يا اَبانَا اسْتَغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا اِنّا كُنّا خاطِئين»[4] برای ما از پروردگارتان طلب آمرزش کنید تا ما با شفاعت و بدرقة شما وارد شهرالله الاعظم گردیم. یکی از نامهای ماه شعبان، ماه شفاعت است، همانطور که حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «اِنَّما سُمِّیَ شَعْبانُ شَهْرَ الشَّفاعَةِ»[5].
غیر از خداوند متعال و محبوبانش نمیدانند که ضیافت الهی چه میهمانی عظیمی است. حضرت پیامبر اکرم(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه) میفرمايند: «خداوند متعال سفرهای دارد که بر آن نعمتی است که نه چشمی آن را ديده و نه گوشی آن را شنيده و نه در فکری خطور نموده است و در اين سفره قرار نمیگيرند مگر صائمين و روزهداران حقيقی»[6]. حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام) نيز فرمودند: «اَیُّهَا النّاسُ اِنَّ هذَا الشَّهْرَ شَهْرٌ فَضَّلَهُ اللهُُ عَلى سائِرِ الشُّهُورِ كَفَضْلِنا اَهْلَ الْبَیتِ عَلى سائِرِ النّاسِ»[7] اى مردم! این ماه، ماهى است كه خداوند، آن را بر ماههاى دیگر برترى داده است، مانند برترى ما اهلبیت بر دیگر مردم. همچنین آن بزرگوار فرمودند: «لَوْ يَعْلَمُ الْعَبْدُ ما في رَمَضانَ لَوَدُّ اَنْ يَکُونَ رَمَضانُ السَّنَةُ»[8] اگر بنده، ارزش ماه مبارک رمضان را بداند، آرزو میکند که سراسر سال، ماه رمضان باشد. در عظمت ماه مبارک رمضان همین بس که تمام اعیاد از جمله نیمة شعبان، مبعث، غدیر و ... همه یک روز عید هستند، ولی ماه مبارک رمضان، سراسر عید و عیدالله الاکبر است، چراکه انسان را خدایی و الهی میکند.
حال، خداوند متعال بار دیگر بندهنوازی فرمود و ما را به میهمانیش دعوت نمود و زیباترین فرصتها را که در طول سال نظیر ندارد، در اختیارمان قرار داد «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی هَدانا لِهذا وَ ما كُنّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا اَنْ هَدانَا الله»[9] و به فرمودة حضرت امام علی(عَلَيهِ السَّلام)، فرصتهای نیکو را بـاید مغتنم شمرد کـه مانند گذشتن ابرهـا میگذرند «وَ الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْر»[10]. افرادی که از این دنیا چشم بستهاند و پردهها و حجابها از مقابل چشمانشان کنار رفته و چشم حقیقت بینشان تیز شده است «فَبَصَرُكَ الْيَوْمَ حَديد»[11]، میدانند که چه فرصت عظیمی در دست ماست و ماه مبارک رمضان چه عظمتی دارد. بعد از این که انسان از دنیا رفت و پروندة اعمالش بسته شد، حسرتِ گفتنِ یک «لا اله الا الله» را خواهد داشت.
خداوند متعال که غنی مطلق و حیّ مطلق است، انسان را که فقر و نیـاز محض است، تکریم فرمـوده و بـه میهمـانی خود دعوت میفرماید. همانطور که ماه شریف شعبان، ماه امیدواری است، ماه مبارک رمضان، بالاترین زمان امیدواری است. ماه شریف شعبان مقدمة دوّم ماه مبارک رمضان میباشد و امید است که با عفو و آمرزش الهی و تطهیر وارد ماه مبارک رمضان گردیم «رَبِّ اَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنی مُخْرَجَ صِدْق»[12]. خدایا توفیق ورود صادقانه و خروج صادقانه به ماه رحمت و برکت عنایت بفرما و همانطور که ما را وارد ظاهر ماه مبارک رمضان نمودی، همانگونه وارد حقیقت و باطن ماه مبارک رمضان بفرما «وَ ما تَوْفيقی اِلاّ بِاللهِ»[13]. همانگونه که باطن دین و حقیقت اسلام و روح زیارت، عبودیّت و بندگی است، نماز و روزه هم ظاهر و باطنی دارد و باطن آن، رسیدن به عبودیّت و بندگی است. وقتی انسان به عبودیّت و بندگی نائل شد، حقیقتاً به ربوبیّت میرسد و به تمام خیرها نائل میشود و حقیقت خَلیفَةُاللّهی در روح او تحقّق مییابد. باطن عبودیّت، ربوبیّت است «عَبْدى اَطِعْنى حَتَّى اجْعَلَكَ مَثَلى فَاِنّى اَقُولُ كُنْ فَيَكُونُ فَاَنْتَ تَقُولُ كُنْ فَيَكُونُ»[14].
1- خداوندا اگر ما را در آنچه از ماه شعبان سپری شده است نيامرزيدهای، پس ما را در آنچه باقی مانده است از آن، مورد مغفرت قرار ده (مسند الامام الرضا(عَلَيهِ السَّلام)، ج2، ص14).
2- ای صاحب آبرو نزد خداوند، شفاعت نما برای ما نزد خداوند (مفاتيح الجنان، فرازی از دعای توسّل).
3- شعبان ماه من است (بيان نورانی رسول خدا(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه)؛ امالی صدوق، ص19).
4- ای پدرِ ما آمرزش خواه برای ما گناهان ما را که ما هستيم خطاکاران (مبارکه یوسف(عَلَيهِ السَّلام)/97).
5- اين است و جز اين نيست که ناميده شد شعبان، ماه شفاعت (وسائل الشيعه، ج10، ص512).
6- کنز العمال، ج8، ص452
7- فضائل الاشهر الثلاثه، ص108
8- بحارالانوار، ج96، ص344
9- حمد و سپاس خدائی را که هدايت فرمود ما را به اين، و نبوديم ما اينکه هدايت يابيم اگر هدايت نمیکرد ما را خداوند (مبارکه اعراف/43).
10- نهجالبلاغه مرحوم دشتی، حکمت21
11- پس ديدة تو امروز تيزبين است (مبارکه ق/22).
12- پروردگارا داخل کن مرا داخل کردنی صادقانه و خارج نما مرا خارج کردنی صادقانه (مبارکه اِسراء/80).
13- و نيست توفيق من مگر از جانب خداوند (مبارکه هود(عَلَيهِ السَّلام)/88).
14- اى بندة من مرا اطاعت كن تا تو را مانند خود قرار دهم، همانطور كه من مىگويم باش، پس موجود مىشود، تو نيز بگويى، بشو، پس موجود شود (قصص الانبياء(قصص قرآن)،ص801).