امروز که در آخرین هفتة ماه ربیع الاوّل قرار داریم، آخرین پیام وجود مقدّس حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) را استفاده می کنیم. «آن بزرگوار روز جمعه، سه روز پيش از وفات خود، بار ديگر به مسجد آمدند و شروع به سخن گفتن نمودند و طی سخنان خود فرمودند: «هر کس حقی بر گردن من دارد، برخيزد و بگويد، زيرا قصاص در اين جهان، آسان تر از قصاص در روز رستاخيز است»، در اين هنگام «سوادة بن قيس» از ميان جمعيّت برخاست و گفت: هنگام بازگشت از نبرد طائف، درحالی که بر شتری سوار بوديد، ... اتّفاقاً چوبدستی شما بر شکم من اصابت کرد، من اکنون آمادة قصاص هستم! پيامبر(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) دستور دادند تا همان چوبدستی را از خانه آوردند، سپس پيراهن خود را بالا زدند تا سوادة قصاص کند، همة يارانِ پيامبر(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) با دلی پر از اندوه و غم و ديدگانی اشک بار و گردن هايی کشيده و ناله هايی جان گداز منتظر بودند تا ببينند سوادة چه می کند، آيا واقعاً قصاص خواهد کرد؟ ولی ناگهان ديدند، سوادة بی اختيار شکم و سينة پيامبر(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) را بوسه می زند، در اين لحظه پيامبر(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) او را دعا کرده و فرمودند: خدايا! از سوادة بگذر، همانطور که او از پيامبرت درگذشت»[1]. مسئلة حقّ النّـاس برای انسان بسیار سنگین تمام می شود. حقّ الله با توبه و استغفارِ بینی و بین الله آمرزیده می شود، چراکه رحمت خداوند بر غضبش سبقت دارد «يا مَنْ سَبَقَتْ رَحْمَتُهُ غَضَبَه»[2]، لکن بر این اساس که خداوند عادل می باشد، لذا تا صاحب حقّ از حقّش نگذشته، خداوند از حقّ دیگران نمی گذرد.
روزی رسول اكرم(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَ آلِه) مردم را مخاطب ساخته و فرمودند: «مىدانيد مُفلس كيست؟ گفتند: مُفلس نزد ما كسى است كه نه پول نقدى دارد و نه متاعی، حضرت فرمودند: مُفلس امّت من كسى است كه با داشتن نماز و زكات و روزه به عرصه محشر مىآيد، اما كسانى را مورد تعدّى و ستم قرار داده است، و به جان و مال و عِرضشان (آبرويشان) تجاوز نموده است، دشنام داده و تهمت زده است، اموال شخص را برده، خون او را ريخته و ديگرى را كتك زده است، براى جبران گناهانش از حسنات وى به اين و آن مىدهند، اگر حسناتش تمام شود پيش از آن كه برىء الذّمه گردد، از گناهانِ صاحبان حق مىگيرند و به حساب وى مىگذارند و سپس در آتشش مىافكنند»[3].
پس کسی که غیبتی نموده یا دلی را شکسته یا به هر نحوی حقّی را ضایع نموده است، تا زمانی که صاحب حقّ نگذرد، مورد آمرزش پروردگار قرار نمی گیرد. هر حقّی که ضایع می شود، در پیشگـاه الهی ثبت و ضبط می گردد و تا روز قیامت باقی می ماند و در قیامت چنین بازتابی خواهد داشت. دنیا، دار جبران برای غیبت ها، تهمت ها و سایر حقّ الناس هاست، ولی اگر در دنیا جبران نشود، در قیامت بسیار سنگین تمام می شود. حضرت امام محمّد باقر(عَلَيهِالسَّلام) فرمودند: «ظلم و ستم بر سه گونه است: ظلمی كه خداوند بيامرزد، و ظلمی كه خداوند نيامرزد، و ظلمی كه خداوند آن را وانگذارد، اما ظلمی كه خداوند نيامرزد، شرك است، و آنكه خداوند بيامرزد، ظلم به نفس است، و آن ظلمی كه از آن صرف نظر نكند، ديونى است كه بندهها به يكديگر دارند»[4].
«بـارالهـا! بـه روان مقدّس حضـرت محمّـد و آل محمّـد(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) درود فـرسـت و در امـر ظـهـور و فـرج مـولا و مقتـدایـمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق بيداری از خواب گران غفلت و توبة حقيقی از تمام خطاها و قصورها و معاصی به همة ما مرحمت بفرمـا. خداوندا! همة ما را از شرّ نفس و شيطان و سقوط در ورطة هلاکت معنوی، مصون و محفوظ بفرما. پروردگارا! همة ما را از شيعيان و پيروان حقيقی حضرات اهل بيت عصمت و طهارت(عَلَيهِمُالسَّلام) مقرر بفرما و از شفاعت کبرای آن بزرگواران بهرهمند بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرمـا. به مسلمانان ستمدیده علیالخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق و سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ
صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
[1]- مناقب آل ابی طالب، ج1، ص164؛ به نقل از فروغ ابديّت، ج2، ص864
[2]- ای خدايی که سبقت گرفته رحمتش بر غضبش (مفاتيح الجنان، فرازی از دعای جوشن کبير).
[3]- اَ تَدْرُونَ مَا الْمُفْلِسُ فَقِيلَ الْمُفْلِسُ فِينَا مَنْ لَا دِرْهَمَ لَهُ وَ لَا مَتَاعَ لَهُ فَقَالَ الْمُفْلِسُ مِنْ أُمَّتِي مَنْ يَأْتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِصَلَاةٍ وَ صِيَامٍ وَ زَكَاةٍ وَ يَأْتِي قَدْ شَتَمَ وَ قَذَفَ هَذَا وَ أَكَلَ مَالَ هَذَا وَ سَفَكَ دَمَ هَذَا وَ ضَرَبَ هَذَا فَيُعْطَى هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ وَ هَذَا مِنْ حَسَنَاتِهِ فَإِنْ فَنِيَتْ حَسَنَاتُهُ قَبْلَ أَنْ يُقْضَى مَا عَلَيْهِ أُخِذَ مِنْ خَطَايَاهُمْ فَطُرِحَتْ عَلَيْهِ ثُمَّ طُرِحَ فِي النَّار (بحارالانوار، ج69، ص6).
[4]- الظُّلْمُ ثَلَاثَةٌ ظُلْمٌ يَغْفِرُهُ اللَّهُ وَ ظُلْمٌ لَا يَغْفِرُهُ اللَّهُ وَ ظُلْمٌ لَا يَدَعُهُ اللَّهُ فَأَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي لَا يَغْفِرُهُ فَالشِّرْكُ وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي يَغْفِرُهُ فَظُلْمُ الرَّجُلِ نَفْسَهُ فِيمَا بَيْنَهُ وَ بَيْنَ اللَّهِ وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِي لَا يَدَعُهُ فَالْمُدَايَنَةُ بَيْنَ الْعِبَاد (الکافی، ج2، ص331).