اهل معرفت همواره از پدیدههای ظاهری بهرههای معنوی اخذ میکنند. در شب چهاردهم، ماه، بدر کامل میباشد، اهل معرفت از نخستین روز ماه مبارک رمضان که هر روز پرده و لایهای بر این هلال افزوده میشود و فربهتر میگردد، این پیام را دریافت میدارند که همانطور که هر روز لایهای بر ماه اضافه میشود، لازم است که هر روز لایهای هم بر مراتب رشد و کمال معنوی انسان افزوده گردد. وقتی ماه، ماه کمال و اوج گرفتن و پرواز کردن است، انسان هم باید رشد کند و صعود و تعالی یابد. ماه مبارک رمضان، بهار پرورش و فربه شدن روح و جان و ماه خودسازی و تهذیب و تزکیه است. ماه مبارک رمضان، ماه روحپروری است و وقتی روح پرورش یافت، انسان به رشد و تعالی میرسد.
«اگر تن پروری جـانت بمیـرد اگر جان پروری، تن، پر بگیرد»
لحظه لحظههای ماه مبارک رمضان مغتنم است، همانطور که رسول گرامی اسلام(صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ‌الِه) فرمودند: «طُوبی لِمَنْ اَدْرَکَ رَمَضان ثُمَّ طُوبی لَهُ»[1]. لحظه لحظههای ماه، گنجینه است. برای ملموس شدن آن، مثالی ذکر میشود، وقتی در جایی اعلام میکنند که سکّه ای میدهند، همه مشتاقانه و با سعی و کوشش تمام، تلاش میکنند آن سکّه را دریافت نمایند، و اگر کسی نتوانست آن را دریافت کند، چقدر افسوس میخورد که این فرصت را از دست داده، درحالی که لحظات عمر انسان، گوهر گرانقدری است و عجيب است که انسان در زندگی خود چقدر از این سکّهها و گوهرهای ناب را رایگان از دست میدهد. مادری گریه میکرد و ناراحت بود که فرزندم سکة طلا را داده و یک بستنی خریده است؛ غافل از اینکه انسان سرمایة گرانقدر عمر را در برابر چیزهای بسیـار پست و نـازلی از دست میدهد. اما بیداردلان لحظات عمر خود را تحفة الهی میدانند که در دست انسان امانت است.
1- خوشا به حال کسی که درک کند ماه رمضان را، سپس خوشا به حال او (بحارالانوار، ج96، ص345).