به مناسبت قرار گرفتن در آستانة ماه مقدس محرم، چند مورد از وظایف مدرّسان و معلّمان و مبلّغان و مربّیان محترم در دو ماه مقدس محرم و صفر استفاده میشود و امید است که با توجه به اين نکات و بکارگیری آنها در امر تبلیغ، از توجّهات خاص حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) بهره مند گردیم.
1- مبلّغ و مربّی و معلّم حسینی بودن، حقیقتاً هبة الهی و نعمت عظمی و تحفة پروردگار است، ولذا شایسته است مربی و مبلّغ از هر جهت شبیه مولی و مقتدایش باشد و تعلیم و تبلیغ او، در شأن حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) باشد. از تعلیمات و سخنرانیهای او گرفته تا لباس پوشیدن و دقت و توجه او در وقت و زمان شروع برنامه و بطور کلّی تمام اعمال و رفتار و سَکَناتش باید در شأن حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) و اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) باشد.
لازم به توضیح است که وقت شناسی و حاضر شدن در وقت و موعد معیّن و خوشقولی و صبر و حیا و عفّت و وقار و صداقت و راستی و اخلاص و نوع پوشش مبلّغ و مربّی قبل از سخنرانی او حرف میزند و تبلیغ میکند «دو صد گفته چون نیم کردار نیست»[1]. هر سخن و گفتاری و هر لباسی اعم از لباسهای تنگ یا بدن نما و یا یقه گشاد، در شأن مربی حسینی نیست.
2- خداوند متعال در سورة مبارکه مائده به حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) میفرماید: پیامبرم، اگر آنطور که مأمور شدی، ابلاغ نکنی و اگر جانشینی حضرت علی(عَلَيهِ السَّلام) را به مردم نرسانی و ولایت را که باعث اکمال دین و اتمام نعمت و رضایت خداست معرفی نکنی، رسالت مرا به انجام نرسانیده ای «يا اَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ اِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ»[2]. حال، این پیام متوجّه همة مبلّغان و معلّمان محترم است که اگر در تبلیغات خود فقط به قرآن اکتفا کنند و ولایت و اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) را از آن جدا نمایند، بعد از مدّتها تلاش و زحمت و مجاهدت، ای بسا به آنها هم گفته شود: شما رسالت خود را انجام ندادید و دین را ناقص رسانیدید و ولایت را از دین، و عترت را از قرآن جدا کردید، درحالی که حضرت پیامبر اسلام(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) فرمودند: قرآن و عترت هرگز از هم جدا نمیشوند تا روزی که در نزد حوض کوثر بر من وارد شوند «اِنَّهُما لَنْ يَفْتَرِقا حَتّى يَرِدا عَلَیَّ الْحَوْض »[3].
عترت و اهل بيت عصمت و طهارت(عَلَيهِم السَّلام) قرآن ناطق هستند و الی يوم القيامه در کنار قرآنِ نازل پيام میدهند. حضرت امام رضا(عَلَيهِ السَّلام) میفرمايند: «رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَحْيا اَمْرَنا»[4] خداوند رحمت نمايد بندهای را که امر ما را احيا کند، سوال کردند: امر شما چگونه احيا میشود؟ فرمودند: «يَتَعَلَّمُ عُلُومَنا وَ يُعَلِّمُهَا النّاس» علوم ما را بيـاموزد و بـه ديگران آموزش دهد. امروز نيـز حضرت امام زمـان(عَجَّلَ الله تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف)، قرآن ناطق و امام حیّ و حاضر هستند که هفته ای دو بار، اعمال بندگان به ايشان عرضه میشود و اعمال سوء بندگان، آن بزرگوار را گريان و اعمال نيک، آن حضرت را مسرور و شادمان میکند، ولذا بر مربّيان عزيز، وظيفه است که در تعليماتشان، امر ولايت آن حضرت را زنده بدارند و نحوة تبليغشان، آنچنان باشد که ولايت و امامت، از قرآن جدا نشود تا در عرضة اعمال به آن بزرگوار، موجبات سرور و شادمانی آن حضرت را فراهم آورند. استاد جوادی آملی میفرمايند: جدا کردن عترت از قرآن، به معنی جدا کردن قرآن از قرآن است.
3- مطلب مهمّی که در مجالس تبليغی بايد نسبت به آن توجّه کافی مبذول داشت، اعزاز و اکرام نماز است، چراکه نماز ظهر عاشورا تا روز قيامت برای ما اين درس را میدهد که وقتی زمان نماز رسيد، به احترام نماز، تمام دسته جات و مجالس تدريس و سخنرانیها قطع شوند و نماز اقامه و برپا شود. حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) در آن بُحبوحه و طوفان جنگ، آن را نيمه کاره گذاشته و نماز را برپا داشتند. آن شخصی که در طول نماز خواندنِ حضرت، در برابر رگبار تيرباران، سپر شد، بدنش سوراخ سوراخ شده بود و تيرها را از هر طرف با دست و پا و سر و دهان خود شکار میکرد تا تيرها به امام(عَلَيهِ السَّلام) اصابت نکند و آن بزرگوار نماز را اقامه نمايند. نشان شيعة حسينی، احترام به نماز در اوّل وقت آن است. پس شايسته است در هر مجلس و محفلی که هستيم، لحظات و دقايقی قبل از اذان، برای نماز حاضر شويم و به اين طريق تحوّلی در امر برپايی نماز ايجاد کنيم. هزاری از نماز گفتن، جای يک بار نماز خواندن در اوّل وقت را نخواهد گرفت. اگر در مجلسی هم حضور داشتيم که مربّيانی، درس را در وقت نماز ادامه میدهند، وظيفه داريم که در کمال ادب و احترام امر به معروف نماييم و با سکوت خود بر عمل آنها صحّه نگذاريم تا انشاء الله تعالی نماز برپا شود و نمونة کوچکی از نماز حضرت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) در روز مقدّس عاشورا باشد.
4- حضرات انبياء و اوصياء(عَلَيهِم السَّلام) همواره و در هر شرايطی انگشت روی درد جامعه گذاشته اند، ولذا مربّيان و مبلّغان محترم نيز شايسته است که به تأسّی از آن بزرگواران در جلسات وعظ و سخنرانی خود درد جامعه را مطرح کنند و مردم را با حقايق آشنا نمايند، نه اينکه بگويند: روز تاسوعا و عاشورا فقط روز عزاداری و نوحه سرايی و سينـه زنی است. البتّه گريـه کردن و عزاداری و سينه زنی بر امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) کار تمام ائمّه(عَلَيهِم السَّلام) بوده و اجر و پاداش عظيمی دارد، لکن بخش کوچکی از عاشورا اختصاص به گريه دارد و بخش عظيم آن، پيام رسانی و تبليغ حقايق است.
استاد جوادی آملی میفرمايند: گريه کردن و نوحه سرايی، پرچم است و اين پرچمها برای آن است که مردم را به درون عاشورا و شنيدن حقايق عاشورا و هدف و انگيزة قيام حسينی بکشاند.
گرچه زيارت عاشورا، زيباترين زيارت است و دارای سند بسيار معتبری میباشد و سراسر درس توحيد و عشق و ايمان است، لکن اختصاص دادن تمام وقت به خواندن زيارت عاشورا مورد رضايت حق تعالی نيست و بهتر است که خواندن زيارت عاشورا و ... بخش کوچکی از برنامه را به خود اختصاص دهد و بقيّة زمان، معطوف به پرداختن به دردهای جامعه گردد. يکی از دردهای جامعه در زمان کنونی، مسائل مربوط به ازدواج جوانان است. یکی از علما و کارشناسان مذهبی، چه زیبا میفرمودند که: چه میشد امام جماعت و روحانیها و مردم هماهنگ شوند و در دهة اول محرم همه یکسره بگویند: ای مردم شرایط ازدواج و وصلتها را آسان بگیرید. ای مردم به داد جوانها برسيد، جوانها نیاز به ازدواج دارند، ای مردم جوانها به فساد کشیده میشوند و مبتلا به جنون جنسی میشوند. آمار موثّقی حاکی از این است که در کشور ما دوازده میلیون جوان از دختر و پسرِ سن ازدواج گذشته وجود دارد! این آمار واقعاً فاجعه است و گناه آن به گردن کسانی است که این قدر ازدواجها را دشوار و سنگین گرفته و شرایط را سخت کرده و سطح توقعات را بالا بردهاند. توجه کنیم که این تجمّلات و تشریفات و مهریه ها و جهیزیه های آنچنانی و انتظارات و توقّعات، در روز قیامت برای ما بسیار سنگین تمام خواهد شد.
پس وقتی قسمت اعظم هدف عاشورا، احیای نهضت حسینی و امر به معروف و نهی از منکر است، حقیقتاً حیف است که قسمت اعظم جلسات به نوحه خوانی اختصاص داده شود و از طرح مسائلی که موجب سعادت جوانان میگردد، خودداری شود. وظیفة ماست که حقایق را به بهترین و مؤدّبانه ترین صورت برسانیم، گرچه عدة اندکی به آن توجّه کنند و جامة عمل بپوشانند.
در پایان لازم به تذکر است: در عین حال که شرکت در مجالسی که جهت بزرگداشت حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) برگزار میشود، وظیفه است، ولی در شأن جوانان فاطمی و حسینی نیست که به تماشای دسته جات بروند. امید است که انشاءالله تعالی با رعایت نکات مذکور، در زمرة عزاداران واقعی حضرت ابا عبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام) محسوب شویم و از شفاعت آن حضرت و اجداد و آل طاهرینشان بهرهمند گردیم «اَللّهُمَّ ارْزُقْنی شَفاعَةَ الْحُسَيْنِ يَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَكَ مَعَ الْحُسَيْنِ وَ اَصْحابِ الْحُسَيْن(عَلَيهِ السَّلام)»[5].
«بارالها! به روان مقدّس حضرت محمّد و آل محمّد(صَلَّی اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) درود فرسـت و در امـر ظهـور و فـرج مـولا و مقتدایمـان حضـرت ولیّ عصر(عَجَّلَ الله تَعالی فَرَجَهُ الشَّريف) تعجیل بفرما. خداوندا! توفیق عزاداری حقیقی و شیعه گری و تأسّی واقعی از حضرت اباعبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام)، به همة ما عنایت بفرما و حقیقت و روح عاشورا را در وجود ما محقق بفرما. پروردگارا! توفیق تحوّل حقیقی و تولد به حیات طیّبه به همة ما عنایت بفرما. بارالها! توفیق عمل به پیامهای عاشورا به همة ما کرامت بفرما و ما را از پیام رسانان عاشورا مقرّر بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق و سوریه نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ
صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
1- فردوسی(رَحمَةاللهِ عَلَيه)
2- مبارکه مائده/67
3- الاحتجاج، ج1، ص263
4- عيون اخبار الرضا(عَلَيهِ السَّلام)، ج1، ص307
5- خداوندا، روزی فرما به من شفاعت امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) را در روز ورود و ثابت گردان برای من قدم صدق نزد تو همراه با امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) و اصحاب امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) (مفاتیح الجنان، فرازی از زیارت عاشورا).