حضرت فاطمۀ معصومه(سَلامُ ­اللهِ ­عَلَيها) کریمۀ اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) هستند. خداوند کریم است «...وَ رَبُّكَ الْاَكْرَم‏»[1]، و اسلام دین کرامت است و قرآن کریم که سخن پروردگار می باشد، کریم است و تمام حضرات انبیای عظام(عَلَيهِم السَّلام) نيز کریم هستند و ارسال شده اند تا به انسانها درس کرامت بدهند. کرامت یعنی داشتن روح کریم و بزرگوار و باعظمت، بطوری که انسان به درجه ای برسد که جانش نموّ کند و روحش فربه گردد و متعالی شود. استاد مطهری(رَحمَةُ اللهِ ­عَلَیه) فرمودند: «روحِ بزرگ زياد است، ولی روحِ بزرگوار کم است».

     کرامت محصـول تقـواست، همـانطور کـه در مبـارکۀ حجرات می فرماید: «اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللهِ اَتْقاكُمْ»[2]. محور کرامت، تقواست. اگر تقی شدید، کریم می شوید و اگر اتقٰی شدید، اکرم می شوید. از اینرو انسان به هر میزان که تقوا داشته باشد، به همان میزان دارای کرامت است.

     حال وقتی حضرات انبیای عظام و اوصیای کرام(عَلَيهِم السَّلام) به امّت درس کرامت داده اند، پدران و مادران و معلّمان محترم نیز وظیفه دارند به فرزندان و متعلّمانشان درس کرامت بدهند و آنها را کریم تربیت نمایند، چراکه اگر به فرزند و متعلّم کرامت قائل شد و احترام و شخصیّت و حیثیّت و موقعیّت داده شود، او دیگر دون شأن خود می داند که دست به پستی ها بیالاید. همانطور که مولای متّقیان امیرالمؤمنین علی(عَلَيهِ السَّلام) فرموده اند: «مَنْ كَرُمَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ هانَتْ عَلَيْهِ شَهَواتُه‏»[3] کسی که نفسش برای او عزّت و کرامت یافت، شهواتش در نظرش خوار می گردد. فلذا مهم ترین وظیفۀ پدران و مادران محترم و معلّمان و مربّیان عزيز در تربیت فرزندان و متعلّمان، مسئلۀ کرامت بخشیِ برخاسته از تقواست و این آموزش از طریق فطرت انجام پذیر است. فطرت انسان احترام پذیر و کرامت پذیر است. اگر تربیـت پـدر و مـادر و معلّم در راستـای احتـرام و کرامت بخشی باشد، تربیتشان پاسخ خواهد داد. پس پدران و مادران، با کرامت بخشی به فرزندان و محبّتِ توأم با احترام، آنان را در برابر آسیب های اجتماعی بیمه می کنند. قسمت اعظم فرزندانی که قربانی آسیب های اجتماعی می شوند، افرادی هستند که مورد تکریم و محبت والدینِ خود قرار نگرفته اند. امروزه هجمۀ فرهنگی دشمن و شبیخون رسانه ای چنان شدید و قوی است که اگر جوان یا نوجوانی از طرف خانواده اش مورد تکریم و احترام و محبّت قرار نگیرد و مقبولیّت نداشته باشد، حقیقتاً مغلوب این هجمۀ فرهنگی خواهد بود و آسیب پذیریِ او از این خطرات زمان بالاتر خواهد بود. به فرمودۀ اساتید محترم «اگر امروزه دشمن نمی تواند از طریق مرزها وارد کشورها شود، از طریق مغزها وارد می شود!» و تا اتاق خواب جوان و نوجوان هم پیش رفته است، ولذا مهمترین راهی که می تواند جوان را در برابر آسیب های اجتماعی مصونیّت بخشد، این است که او در خانواده پذیرش و محبوبیّت داشته باشد و مورد احترامِ توأم با محبّت باشد و جایگاه فرزند محترم شمرده شود. این امر علاوه بر محافظت جوان و نوجوان در برابر آسیب های اجتماعی، موجب حرف شنوی آنان از پدر و مادر می گردد. پدران و مادران محترم زمانی می توانند در بین فرزندانشان محبوبیّت بیشتری داشته باشند که در مورد فرزندانشان، امر و نهی را کم رنگ نمایند و از تحقیر و سرزنش و توبیخ فرزندان به شدت اجتناب کنند. علّت اینکه جوانان دوستان خود را به پدر و مادرشان ترجیح می دهند، این است که در پیش دوستانشان سرزنش نمی شوند و از سخنان تند و تیز و خشن و انتقادی که پدران و مادران اِعمال می کنند، خبری نیست و محبوبیّت و مقبولیّت بالاتری دارند. پدران و مادرانی که به محض دیدن فرزند از ایشان انتقاد می کنند و یا آنان را با سایر همسن و سالهایشان مقایسه می کنند و خشونت و تندی در رفتار دارند، محبوبیّت و مقبولیّت خودشان را در پیش فرزند از دست داده و هرگز نمی توانند مشاور و دوست صمیمی برای فرزندشان باشند و در نتیجه فرزند، این دوست و همراه صمیمی و مشاور را از بیرون از خانواده طلب می کند.

     کرامت بخشی و احترام در دین اسلام مسئلۀ بسیار مهمی است، اگر دیـن اسلام، دیـن کرامت است، و فطرت انسـان، کرامت پذیر می باشد و خداوند کرامت را برای انسان می پسندد، پس تربیت فرزندان و متعلّمان با احترام گذاشتن و کرامت بخشی به آنان، کمال ضرورت را دارد.

 

[1]- و پروردگارت کریم ترین است (مبارکه علق/۳).

[2]- همانا گرامی­ترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست (مبارکه حجرات/۱۳).

[3]- کسی که خود را گرامی دارد، هوی و هوس را خوار شمارد (نهج البلاغه، مرحوم دشتی، حکمت۴۴9).