«اَلسَّلامُ عَلَيْكَ يَا اَبا عَبْدِاللهِ وَ عَلَى الْاَرْواحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِنائِك عَلَيْكَ مِنّی سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقيتُ وَ بَقِیَ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ لا جَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّی لِزِيارَتِكُمْ اَلـسَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلٰى عَلِیِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلٰى اَوْلٰادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلٰی اَصْحابِ الْحُسَيْن(عَلَيهِالسَّلام) ... اَللّهُمَّ ارْزُقْنی شَفاعَةَ الْحُسَيْنِ يَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لی قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَكَ مَعَ الْحُسَيْنِ وَ اَصْحـابِ الْحُسَيْنِ الَّـذينَ بَـذَلُـوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَيْن(عَلَيهِالسَّلام)»[1]. جناب جابر اوّلین زیارت کنندۀ حضرت اباعبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام) بعد از واقعۀ عاشورا می بـاشند. زمـانی که به زیارت حضرت مشرّف می شوند، می نالند و اشک می ریزند. «عطيه عوفى گويد: همراه جابر بن عبدالله انصارى براى زيارت قبر امام حسين(عَلَيهِ السَّلام) بيرون شديم، هنگامى كه وارد كربلا شديم، جابر به نزديك شط فرات رفت و غسل نمود، ... پس درحالى كه مشغول ذكر خداوند بود به طرف قبر حركت كرد... سپس گفت: اى حسين، و سه بار اين كلمه را تكرار كرد و بعد گفت: «حَبيبٌ لا يُجيبُ حَبيبَه» دوست جواب دوست را نمىدهد، سپس گفت: چگونه جواب مرا بدهى كه سرت را از بدنت جدا كردهاند و رگهايت را قطع نمودهاند!»[2].
حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) این همه فداکاری ها و مجاهدت ها و از جان گذشتگی ها را انجام دادند و با شهادت خود و اهل بیت(عَلَيهِم السَّلام) و اصحابشان و اسارت خاندانشان این حقیقت را اثبات کردند که ایشان هرچه داشتند، در طَبَق اخلاص نهاده و همه را به پای دوست ریختند و خرج معبود محبوب نمودند. حال باید توجه نمود که این همه تلاش ها و زحمات آن بزرگوار برای چه بود و چه هدفی داشتند؟ حضرت امام صادق(عَلَيهِ السَّلام) در زیارت مقدّس اربعین، علّت و حکمت این همه از جان گذشتگی ها و تحمّل بلاها و مصیبت ها و شهادت ها و اسارت ها از سوی حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) را بیان می فرمایند. آن بزرگوار در فرازی از زیارت اربعین، خطاب به پروردگار چنین عرض می کنند: «بَذَلَ مُهْجَتَهُ فيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبادَكَ مِنَ الْجَهالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلالَةِ»[3]، او بذل کرد خون قلبش را در راه تو تا اینکه بندگان تو را از جهالت و سرگردانی ضلالت و گمراهی برهاند. در حقیقت آن روزی که امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند من می روم تا خون دلم را بذل کنم، به تمام عهد و پیمان ها وفا نمودند. ایشان فرمودند: «مَنْ كانَ فينا باذِلاً مُهْجَتَهُ مُوَطِّناً عَلى لِقاءِ اللهِ نَفْسَهُ فَلْيَرْحَلْ مَعَنا فَاِنّی راحِلٌ مُصْبِحاً اِنْ شاءَ الله»[4]، یعنی من می روم و هر کسی هم که قصد دارد خون قلبش را بذل کنـد، همراه من بیـاید. رهبران غیرمذهبی و غیـرتوحیدی می گویند: شما بروید ما هم می آییم، ولی رهبران توحیدی می گویند: ما رفتیم شما هم بیایید. حضرت به اصحابشان فرمودند: در اینجا سخن از کشورگشایی و غنیمت بَری نیست، اینجا تنها سخن از شهادت و بذل خون دل است. هر که قصد آمدن دارد، بداند که اینجا چیزی جز بذل خون و شهادت و اسارت نیست، ولذا تنها کسانی با ایشان همراه شدند که آمده بودند تا خون دلشان را بذل کنند. به همین جهت حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) فرمودند: «فَاِنّی لا اَعْلَمُ اَصْحاباً اَوْفى وَ لا خَيْراً مِنْ اَصْحابی»[5] من اصحابی باوفاتر و بهتر از اصحاب خودم سراغ ندارم .
حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) چه زیبا به عهد خود وفا نمودند و با بذل خون دلشان، بندگان خداوند را از ضلالت رهانیده و به بصیرت و معرفت رسانیدند. در جریان عاشورا نه تنها حضرت اباعبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام) به زیباترین صورت به عهد خود وفا نمودند، بلکه کسانی هم که با آن بزرگوار بودند، به عالی ترین صورت به این عهد وفا کرده و وظیفۀ خویش را به جا آوردند. قافله سالار کاروان اُسرای کربلا، حضرت امام سجاد(عَلَيهِ السَّلام) و حضرت زینب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها)، همچنین برادر باوفایشان حضرت قمر منیر بنی هاشم(عَلَيهِ السَّلام) و فرزند بزرگوارشان جناب علی اکبر(عَلَيهِ السَّلام) و تمامی اصحاب و یارانشان همه برای بذل و فدای خون دلشان آمده بودند و همه چه زیبا به عهدشان وفا نمودند.
بعد از واقعۀ عاشورا، هرچند که حضرت امام سجاد(عَلَيهِ السَّلام) در مقام ولایت و امامت قرار داشتند، ولی بنا به مصلحت الهی و اختناق و خفقان حاکم در آن زمان مستقیماً پیام ها را ابلاغ نمی کردند و حضرت زینب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) با نظارت و ولایت امام سجاد(عَلَيهِ السَّلام) انجام وظیفه می نمودند.
اربعین مکمّل عاشورا و روز به ثمر رسیدن قیام و نهضت عاشورا و عامل شکوفایی و ماندگاری عاشوراست و همچنین اربعین یادآور زحمات طاقت فرسای حضرت امام سجّاد(عَلَيهِ السَّلام) و زینب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) می باشد و پیام اربعین این است که ما به عهد و پیمان ها عمل کردیم، آنگونه که مکلّف و موظّف بودیم. وقتی اربعین مکمّل عاشورا و روز شکوفایی و به ثمر رسیدن پیام های عاشورا است، پیام اربعین نیز پیام کمال است.
عاشورا یک حقیقت جاویـدان است، چراکه حضرت امام حسین(عَلَيهِ السَّلام) یک حقیقت جـاویدان می باشند و آن به این دلیل است که ایشـان آئینۀ تمام نمـای حق متعـال هستند. حیـات ایشان، حیات الله، علمشان، علم الله و قدرتشان، قدرت الله است، چراکه با حق و حقیقت که همانا خدای سبحان است، ارتباط تنگاتنگ دارند، ولذا عاشورا نیز که رسالت آن بزرگوار بود، حقیقت هميشه جاویدان است و هرگز افول و غروبی برای آن نیست. سال به سال که از واقعۀ عاشورا می گذرد، نه تنها غروبی برای آن نیست، بلکه هر سال شروقی بالاتر و تجلّی عظیم تری دارد. پیاده رویِ بـاشکوه اربعین در حقیـقت همـان پیشگویی حضرت زینب کبری(سَلامُاللهِعَلَيها) است که به یزید ملعون فرمودند: «هر نيرنگى می خواهى بزن و هر اقدامى كه می توانى بكن و هر كوشش كه دارى دريغ مدار، كه سوگند به خدا، نه نام ما را مىتوانى محو كنى و نه نور وحى ما را خاموش نمايى و به غايت ما نخواهى رسيد و ننگ اين ستم را از خود نتوانى زدود»[6]. تو هرگز نمی توانی یاد ما را از خاطره ها پاک کنی و نور ما را خاموش کنی، و حقیقتاً نیز عاشورا سال به سال بهتر و بـاشکوه تر از سـال قبل ظهور می کند و بـا خیزش بالاتری تجلّی می نماید و به میزان معرفت و آگاهی بشر به عظمت این نهضت، حقیقت بالاتری از آن ظهور می نماید. اگر آمده است که: «کُلُّ یَوْمٍ عاشُورا و کُلُّ اَرْضٍ کَرْبَلاء وَ کُلُّ شَهْرٍ مُحَرَّم»، یعنی عاشورا امروز هم زنده است و برای ما پیام می دهد که شهدای کربلا و در رأس ایشان حضرت اباعبدالله الحسین(عَلَيهِ السَّلام) به زیباترین صورت به عهد خود وفا نمودند، شما چقدر عامل به عهد خویش هستید و اوامر و فرامین و احکام الهی را اطاعت می نمایید؟ تمام احکام دینی و دستورات توحیدی، عهد پروردگار است، ولذا احترام و عمل نمودن به آنها، در حقیقت وفای به عهد الهی است.
خدای سبحان که در قرآن کریم می فرماید: «اَوْفُوا بِالْعُقُودِ»، به عهد و پیمان های خویش وفادار باشید، عالی ترین درجه از وفای به عهد، همانا وفای به عهد الهی است. یکی از مهمترین وظایف دینی و وفای به عهد، کمک و حمایت از مظلومین است، و این یک عهد و پیمان الهی است. رعایت عهد و پیمان در حقیقت قبل از اینکه یک پیمان تشریعی باشد، پیمانی فطری است. یعنی دفاع و کمک از مظلوم یک ندای فطری است. امروزه احکام الهی بسیار مظلوم واقع شدهاند. امروزه نماز و حجاب و امر به معروف و نهی از منکر مظلوم واقع شده اند، و بر ما وظیفه است که به این مظلوم ها که همانا عقود الهی بر انسان است کمک و نصرت کنیم. حال برای اینکه احکام الهی را از غربت و مظلومیّت خارج سازیم، اوّل باید از خودمان آغاز کنیم و ابتدا نقایص و اشکالات خود را اصلاح نماییم. اگر در امر نماز یا حجاب یا سایر فرایض دینی نقص داریم و یا مبتلا به آفات اخلاقی هستیم، آنها را اصلاح کنیم. بعد از آن با ارشاد قلوب و تبیین حقایق و رسانیدن تعالیم دینی به دیگران، دین را از حوزۀ فردی خارج کنیم و به داد دیگران نیز برسیم و دین خداوند را که اینقدر مظلوم شده، از مظلومیّت و غربت خارج نمائیم. روز مقدّس اربعین فرصت مناسبی است تا در این زمینه قدم های مؤثّری برداشته شود، چراکه استفاده از فرصت ها از خصایص مؤمنین است.
در خاتمه لازم به یادآوری است: روز مقدّس اربعین سالروز وفات مرحوم پدر می باشد که در آن دوران خدمت سی ساله خودشان در دادگستری، از آن فرصت شغلی که در دستشان بود، در گره گشایی و رسیدگی به داد مظلومان و کمک به دین خداوند در حدّ امکان استفاده می کردند و تلاش می کردند و با حسن استفاده از آن فرصت شغلی اینچنین به عهد خویش وفا نمودند. از خداوند متعال خواستاریم تمام اموات مؤمنین و مؤمنات و روح ایشان و مرحوم مادر را قرین رحمت بفرماید «اَللّهُمَّ اغْفِر لِکُلِّ مَوتانا بِالْقُرْآن».
«بارالهـا! بـه روان مقدّس حضـرت محمّـد و آل محمّـد(صَلَّیاللهُعَلَيهِوَآلِهِ) درود فرست و در امر ظهـور و فرج مـولا و مقتدایمـان حضـرت ولیّعصر(عجِّلاللهُتعالیفَرَجَهُالشَّريف) تعجیل بفرما. پروردگارا! توفيق بيداری از خواب گران غفلت و توبۀ حقيقی از تمام خطاها و قصورها و معاصی به همۀ ما مرحمت بفرما. خداوندا! توفيق تأسّی از انسانهای کامل در تمام زمینهها و سیراب شدن از چشمه کوثر به دست ساقی کوثر به همۀ ما عنایت بفرما. پروردگارا! توفیق صبر و شکر و تسلیم و رضا بر تمام دادهها و مواهب و نعمتها و تمام مصائب و مشکلات به همۀ ما کرامت بفرما. بارالها! توفيق کسب سرمایۀ عالی ترِ ایمان و تقوا و اخلاص و یقین به همۀ ما مرحمت بفرما. به بیماران مؤمنین شفای عاجل عنایت بفرما. اموات محترم غریق رحمت بفرما. به مسلمانان ستمدیده علی الخصوص مردم مظلوم فلسطین، عراق، سوریه و يمن نجات کرامت بفرما».
«بِالنَّبِيِّ مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطّاهِرينَ صَلَواتُکَ عَلَيهِ وَ عَلَيهِمْ اَجْمَعينَ»
[1]- سلام بر تو ای اباعبدالله(عَلَيهِالسَّلام) و بر روح هايی که در آستانت مدفون شدند، بر تو باد از طرف من سلام و درود خداوند هميشگی تا زمانی که باقی است شب و روز و قرار ندهد خداوند آخرين عهد از من برای زيارت شما، سلام بر امام حسین(عَلَيهِالسَّلام) و سلام بر علی بن الحسین(عَلَيهِالسَّلام) و سلام بر اولاد امام حسين(عَلَيهِالسَّلام) و سلام بر اصحاب امام حسین(عَلَيهِالسَّلام) خداوندا، روزيم کن شفاعت امام حسين(عَلَيهِالسَّلام) را در روز ورود و برجا دار گام راستينم را نزد خودت با امام حسين(عَلَيهِالسَّلام) و اصحاب امام حسين(عَلَيهِالسَّلام) کسانی که بذل کردند خون قلبشان را در راه امام حسين(عَلَيهِالسَّلام) (مفاتیحالجنان، فرازی از زیارت عاشورا).
[2]- بحارالانوار، ج65، ص130
[3]- بذل نمود خون قلبش را در راه تو تا نجات دهد بندگان تو را از نادانی و سرگردانی ظلالت و گمراهی (مفاتيح الجنان، فرازی از زيارت اربعين).
[4]- بهوش باشيد كه هر كدام از شما آماده است تا در راه آرمان بلند ما قطره قطرۀ خون قلبش را ايثار كند و جان خويش را در راه شهادت و ديدار خدا نثار نمايد، بر اوست كه بار سفر ببندد و همراهى ما را برگزيند؛ چراكه من به خواست خدا و در پرتو مهر و لطف او بامداد فردا حركت خواهم كرد (بحارالانوار، ج44، ص367).
[5]- بحارالانوار، ج44، ص392
[6]- فَكِدْ كَيْدَكَ وَ اسْعَ سَعْيَكَ وَ ناصِبْ جُهْدَكَ فَوَ اللَّهِ لا تَمْحُو ذِكْرَنا وَ لا تُميتُ وَحْيَنا وَ لا تُدْرِكُ اَمَدَنا وَ لا تَرْحَضُ عَنْكَ عارَها (اللهوف على قتلى الطفوف، ص185).