جملة شریفة«بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ» بیانگر این حقیقت است که کنیز به دلیل کنیز بودن نباید مورد بی حرمتی يا کمحرمتی قرار گیرد. آنچه که انسان را بزرگ میکند و تعالی میبخشد، تقواست. کنیز به دلیل کنیز بودن پست نیست و زن آزاده به علت آزادی برتر نمیباشد «وَ مٰا اَمْوالُکُمْ وَ لا اَوْلادُکُمْ بِالَّتی تُقَرِّبُکُمْ عِنْدَنا زُلْفیٰ اِلّا مَنْ امَنَ وَ عَمِلَ صالحاً»[1]. خداوند متعال در آغاز سورة مبارکة نساء فرمود: «یا اَیُّهَا النّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ»[2] شما از یک نفس واحد خلق شدید. حضرت پيامبر اکرم(صَلَّي‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَ‌الِٰهِ) فرمودند: «يا اَيُّهَا النّاسُ اِنَّ رَبَّکُمْ واحِدٌ وَ اَباکُمْ واحِدٌ وَ کُلُّکُمْ لِآدَمَ وَ آدَمُ مِنْ تُرابٍ اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهِ اَتْقٰکُم وَ لَيْسَ لِعَرَبِیٍّ عَلیٰ عَجَمِیٍّ فَضْلٌ اِلّا بِالتَّقْوٰی»[3] وقتی انسان به این حقیقت، باور و یقین پیدا کرد، در اینصورت به خود اجازه نمیدهد که به خاطر مال و ثروت و قوم و قبیله یا رنگ پوست و ... بر دیگران فخرفروشی و تفاخر نماید. خداوند متعال میفرماید: «یٰا اَیُّهَا النّاسُ اِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ اُنْثیٰ وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا»[4]، آری این شعبه شعبه شدن و قبیله قبیله گشتن برای شناخت همدیگر است، نه فخرفروشی و مباهات به هم. خداوند متعال در قرآن کریم ارزش حقیقی را میشناساند که در پرتو تقواست «اِنَّ اَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهِ اَتْقيٰکُمْ»[5] تا مردمان بیراهه نروند و دیگر هیچ کس به خود اجازه ندهد که به قبیله و نژاد و ثروت و قدرت و ... خود تفاخر کند و سفید بر سیاه و... مباهات داشته باشد.
پس با توجّه به آیة شریفة «بَعْضُکُمْ مِنْ بَعْضٍ» معلوم میشود که کنیز و غیرکنیز تفاوتی در مقام انسانی ندارند و هر کدام تقوای بالاتری داشته باشند، از مقام بالاتری در پیشگاه خدای سبحان برخوردار خواهند بود و در تأیید این مطلب ملاحظه میشود که مادر برخی امامان(عَلَيْهِم‌السّلام) و از جمله حضرت امام زمان(عَجَّلَ الله تعالی فَرَجَهُ الشَّريف) کنیز بوده اند.
1- و نيست اموال شما و نه اولاد شما که نزديک کند شما را نزد ما نزديک کردنی، مگر کسيکه ايمان آورد و عمل شايسته انجام دهد (مبارکه سبا/37).
2- ای مردم بترسيد از پروردگارتان که آفريد شما را از نفس واحدی (مبارکه نساء/1).
3- ای مردم همانا پروردگار شما يکی است و پدر شما يکی است و همگی شما از آدم(عَلَيهِ السَّلام) هستيد و آدم از خاک است، همانا گرامیترين شما نزد خداوند، باتقواترين شماست و نيست برای عرب نسبت به عجم فضيلت و برتری مگر به تقوا (بحارالانوار، ج73، ص350).
4- ای مردم همانا ما خلق کرديم شما را از مذکر و مؤنث و قرار دادیم شما را شعبه شعبه و قبیله قبيله، تا همدیگر را بشناسید (مبارکه حجرات/13).
5- همانا گرامیترین شما نزد خداوند، باتقواترین شماست (مبارکه حجرات/13).